“XORAZM-127” G‘O‘ZA NAVINING BIOLOGIYASINI




Download 1.94 Mb.
Pdf ko'rish
bet42/99
Sana20.02.2023
Hajmi1.94 Mb.
#42897
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   99
Bog'liq
Istedod ziyosi 2022 (2)
10 Informatika Savollar UZB, 2 sinf 2 chorak matem, 3- 4 - MAVZU (1), 88888888888, Psixologik xizmatning o`rni va ahamiyati, 13-mavzu, 602629, ADSL, 11-sinf-Fizika-darslik, [05.10.2022 20 13] ТАШКЕНТ ЮЖНЫЙ НУКУС, Health food, О КУРСЕ, 15.Mehnat muhofazasi va texnika xavfsizligi hivWBz9, Tarmoqlar komp
 
 “XORAZM-127” G‘O‘ZA NAVINING BIOLOGIYASINI 
O‘RGANISH 
I.Ismayilova (UrDU dotsenti), X.B.To‘
rayeva (UrDU Botanika va oʻsimliklar 
fiziologiyasi mutaxassisligi 2-kurs magistranti) 
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 23-oktabrdagi 
“O‘zbekiston Respublikasi qishloq xo‘jaligini rivojlantirishning 2020 

2030-yillarga mo‘ljallangan strategiyasini tasdiqlash to‘g‘risida”gi PF-
5853-sonli farmoni ijrosini ta’minlash, jumladan, qishloq xo‘jaligida er-
kin raqobatni ta’minlaydigan bozor tamoyillarini joriy etish, paxta va 
g‘alla yetishtirishda davlat buyurtmasini bekor qilish, ishlab chiqarish 
iqtisodiy samaradorligini va mahsulot ishlab chiqaruvchilar manfaatdor-
ligini oshirish, investisiyalarni keng jalb qilish hisobiga qo‘shimcha ish 
o‘rinlarini yaratish maqsadida qaror qabul qilindi. 
PSU va EAITI Xorazm ITS tomonidan yaratilayotgan g‘o‘za navlari 
o‘zining tezpisharligi, serhosilligi, sho‘rga chidamliligi va tolasining si-
fati bo‘yicha boshqa navlardan ajralib turadi. Bugungi kunda Xorazm 
ilmiy-tajriba stansiyasi tomonidan yaratilgan g‘o‘zaning o‘rta tolali “Xo-
razm-127” va “Xorazm-150” navlari viloyatimiz tumanlarida minglab 
gektar maydonlarga ekilib, yuqori hosil yetishtirilmoqda. Shuni e’tibor-
ga olgan holda, g‘o‘za navlari ko‘chat qalinligi, oziqlantirish, sug‘orish 
me’yorlarining o‘sish va rivojlantirishga ta’sirini o‘rganish ham dolzarb 
hisoblanadi. 
Bosh poyaning o‘sishi. O‘q ildizning yuqori qismi ildiz bo‘g‘zi or-
qali asosiy poyaga tutashadi. Etilgan o‘simlikda bosh poya 2 qismdan 
iborat: quyi kalta qismi, bu ildiz bo‘g‘zi bilan urug‘barg joylashgan ora-
liq bo‘lib, urug‘barg osti tirsagi deyiladi, yuqori qismiga poyaning 
urug‘barg joylashgan joyidan yuqori qismi kiradi va buni urug‘barg ust-
ki qismi deb ataladi. Urug‘barg osti tirsagida hech qanday chinbarg va 
shox bo‘lmaydi, poyaning urug‘barg ustki qismida esa chinbarg bo‘lib, 
barg qo‘ltig‘idan shoxlab o‘sadi. Tajriba olib borilgan sharoitda g‘o‘za-
larning bo‘yi quyidagicha bo‘ldi (1-jadval). Nazorat variantida (175-F) 
ko‘chatni 60x15-1 tizimda joylashtirib (haqiqiy ko‘chat qalinligi 97,1 
ming tup/ga), 0-3-1 tartibda, ya’ni g‘o‘zani gullaguncha sug‘ormay, gul-
lashdan pishish davrigacha 3 marta, pishish davrida 1 marta sug‘orib, 
200 kg/ga azot, 120 kg/ga fosfor, 100 kg/ga kaliy berib parvarish qilin-


112 
ganda, 1-iyunda uning bo‘yi 22,6; 1-iyulda 45,6; 15-iyulda 65,6 va 1-av-
gustda 98,6 sm.ga etgan. SHunday sharoitda, lekin ko‘chatni joylashti-
rish tizimini 60x20-1.ga o‘zgartirilganda yuqorida ko‘rsatilgan sanalar 
bo‘yicha 175-F nav g‘o‘zasida bosh poyaning balandligi 25,5; 52,4; 73,0 
va 98,0 sm.ga teng bo‘ldi. 
«Xorazm‒127» g‘o‘za navining bo‘yi esa yu-
qorida ko‘rsatilgan sharoit va sanalarda, 60x15-1 tizimda (haqiqiy ko‘-
chat qalinligi 98,0 ming tup/ga) nazoratga nisbatan 7,6; 6,4; 6,7; 10,0 
sm, 60x20-1 tizimda (haqiqiy ko‘chat qalinligi 78,5 ming tup/ga) 5,0; 
8,6; 7,5 va 14,0 sm yuqori bo‘
lgan. «Xorazm‒150» g‘o‘za navining bo‘-
yi nazorat (175-F) g‘uza naviga qaraganda 60x15-1 tizimda (haqiqiy 
ko‘chat qalinligi 97,2 ming tup/ga) 7,4; 7,6; 6,6; 9,8, 60x20-1 tizimda 
(haqiqiy ko‘chat qalinligi 78,3 ming tup/ga) esa 6,7; 2,1; 0,8; 13,0 sm ga 
baland bo‘ldi. 
G‘o‘zaning sug‘orish tartibi 1-3-1 ga o‘zgartirilganda yuqorida 
ko‘rsatilgan o‘g‘it me’yorlarida (N200, R120, K100) birinchi ko‘chat 
tizimi (60 x15-1)da1-iyunda 175-F g‘o‘zaning bo‘yi 26,7, 1-iyulda 50,0, 
15-iyulda 70,8 va 1-avgustda 99,1, 60x20-1 tizim bo‘yicha joylashtiril-


113 
ganda 27,8; 56,4; 79
,4 va 105,3 sm.ni tashkil etdi. «Xorazm ‒ 127» 
g‘o‘za navining bosh poyasi nazoratga nisbatan birinchi ko‘chat tizimida 
11,3; 18,0; 16,4; 14,5; 60x20-1 ko‘chat qalinligida esa 11,2; 13,2; 9,3 va 
10,7 sm.ga baland bo‘lganligi kuzatildi.
«Xorazm‒150» navida o‘sha o‘g‘it me’yorida, haqiqiy ko‘chat qa-
linligi 98,1 ming tup/ga bo‘lganda nazoratga nisbatan bo‘yiga o‘sishi 
yuqori ekanligini kuzatamiz. Sanalar bo‘yicha g‘o‘zaning bo‘yi birinchi 
tizimda nazoratga nisbatan 6,8; 10,0; 2,4; 13,9 sm baland o‘sganligi 
ma’lum bo‘ldi. Albatta, g‘o‘zaga beriladigan mineral o‘g‘itlar me’yori-
ning o‘zgarishi uni o‘sishiga ham ijobiy ta’sir qiladi. 175-F g‘o‘za navi-
da ko‘chat joylashtirish tizimini 60x15-1, 250 kg/ga azot, 150 kg/ga fos-
for va 120 kg/ga kaliy berib, uning sug‘orish tartibi 0-3-1 bo‘lganda yu-
qorida ko‘rsatilgan sanalarga mos holda uning bo‘yi 30,0; 50,5; 77,4; 
106,6; 60x20-1 tup qalinligida 31,5; 55,6; 78,4 va 109,5 sm.ga teng bo‘l-
di. «Xorazm‒127» g‘o‘za navi esa nazorat (175-F) naviga nisbatan bi-
rinchi ko‘chat tizimida sanalar bo‘yicha bosh poya 8,1; 11,9; 16,9; 6,4 
sm; ikkinchi ko‘chat tizimida 0,6; 13,6; 17,1 va 6,0 sm.ga baland bo‘lsa, 
«Xorazm‒150» g‘o‘za navi o‘simligi tizimlar bo‘yicha 7,0; 17,1; 12,7; 
4,4 va 4,9; 12,4; 14,6; 3,6 sm ga yuqori o‘sganligi kuzatildi. Yuqoridagi 
sharoitlarda g‘o‘zani 1-3-1 tartibda sug‘organimizda birinchi ko‘chat ti-
zimida (haqiqiy ko‘chat qalinligi 97,0 ming tup/ga) 175-F g‘o‘za navi-
ning bo‘yiga o‘sishi sanalarga mos 37,6; 54,0; 81,0; 110,0; ikkinchi ko‘-
chat qalinligida (60x20-1 tizimda) esa 38,5; 59,4; 89,2; 115,0 sm,ga teng 
bo‘
ldi. «Xorazm‒127» g‘o‘z navida bosh poyaning balandligi esa ko‘-
chat qalinligi (60x15-1)da sanalar bo‘yicha tegishlicha 2,7; 19,1; 15,5; 
6,1 sm va ikkinchi tup sonida (60x20-1) 3,8; 18,1; 8,0 va 4,3 sm.ga yu-
qori bo‘
ldi. «Xorazm‒150» navida bosh poya balandligi ikki ko‘chat qa-
linligida ham nazoratga nisbatan yuqori bo‘lganligi kuzatildi (1-jadval).

Download 1.94 Mb.
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   99




Download 1.94 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



“XORAZM-127” G‘O‘ZA NAVINING BIOLOGIYASINI

Download 1.94 Mb.
Pdf ko'rish