|
Jahon iqtisodiyotida inson resurslari va ularning populyatsion harakatidagi sikllarBog'liq jahon iqtisodiyoti va xalqaro munosabatlarJahon iqtisodiyotida inson resurslari va ularning populyatsion harakatidagi sikllar
Aholining biologik mezoni bo’yicha erkak va ayollar uchun differentsiatsiyalash davri
bir yillik, byosh yillik va un yillik guruxlar alohida olinadi.
BMTning demografiyaga oid maqolalarida o’n yoshga qadar, 15yoshdan-65 yoshgacha
va 65 yoshdan yuqori guruxlarga yoshlar ajratiladi.
BMTning 1994 yil iyul oyidagi simpoziumi demografik muammolariga bag’ishlangan
ekspertlar tomonidan o’tkazildi va bunda Afrika va Osiyo rivojlanayotgan mamlakatlari Xalqaro
Sog’liqni Saqlash tashkilotining tug’ilishini sun`iy ravishda kamaytirish takliflarini qabul
qilmadi.
Demografiya bilan shug’ullanuvchi olimlar Rossiyaning yaqin o’n yilliklar ichida
ijtimoiy, siyosiy va iqtisodiy xaetining turli sohalaridagi demografik omillarini chuqur o’rganib,
quyidagi xulosaga keldilar:
1.
maktabgacha bo’lgan bolalar tarbiyasi va umumiy o’rta maktablargacha bo’lgan
talab o’zgarib bormoqda.
2.
Mehnat bozorlarida bo’lgan talab va takliflar o’rtasidagi munosabatlarda keskin
farqlar yuz bermoqda.
3.
Armiya va boshqa kontengent tashkil topishida haqiqiy qiyinchiliklar yuz
bermoqda.
Bunday bosqichlarga bo’lish mintaqalardagi mehnat resurslari darajasini aniqlash va
mehnatga yaroqsiz aholi sonini va bu ishlar bilan bog’liq bo’lgan muammolarni hal etish
imkoniyatini beradi.
Statistika ba`zibir mamlakatlarning mehnatga qobiliyatli yoshlarning pastki va yuqori
chegalari keskin bir-biridan farq qiladi. Bu farqlar mahalliy mehnat qonunlari va an`analari
asosida aniqlanadi. Ayniqsa katta yoshdagi fertil (bola qurish qobiliyatiga ega bo’lgan) ayol
guruxlarining 15 yoshdan 49 yoshga qadar ajratilishi muhim ahamiyatga egadir.
Zamonaviy sanoati rivojlangan mamlakatlar uchun aholi «qarilik» tendentsiyasining
davom etib borishi harakterlidir (qari yoshdagi guruxlar ko’pchilikni tashkil qiladi).
Rivojlanayotgan mamlakatlarda qarama-qarshi bo’lgan tendentsiyalar hozirgacha o’z kuchini
saqlab turibdi, bu erda mehnatga qobiliyatli aholining tabiiy o’sish darajasi yuqori (40% aholi va
undan yuqori). Rivojlanayotgan davlatlarda qari yoshdagi aholi (65 yoshdan yuqorisi)
ko’pchilikni tashkil qilmaydi.(5% va undan kam).
Jahon iqtisodiyotida inson resurslariga baho berish va tahlil qilishda ularning
professional (kasbiy) strukturasi va ish bilan bandlik nuqtai nazaridan hisobga olish talab etadi.
|
| |
