8
takomillashuvini tezlashtiradi. Juda muhim transport tizimi (dengiz, daryo, xavo, temir yo’l
transporti) bilan bir qatorda jahon iqtisodiyotining rivojlanishida
axborot kommunikatsiyalari
tarmog`i tobora ko`proq ahamiyat kasb etib boradi. Munosib umumjahon infratuzilmasi
bo`lmasa, hozirgi ishlab chiqaruvchi kuchlarning baynalminallashuvini rivojlantirib bo`lmaydi.
Bunday infratuzilmaning ayrim tarkibiy qismlari jahon savdosi vujudga kelayotgan, jahon bozori
tashkil topayotgan vaqtda paydo bo`lgan.
Hozirgi davrda birjalar, moliya markazlari, yirik sanoati va
savdo birlashmalari misli
ko`rilmagan tezlik bilan operativ ma`lumotlar olishga va ularni ishlab chiqishga imkon beruvchi
eng yangi texnik vositalar bilan jihozlangan. Rivojlangan mamlakatlarda keng tarmoqli axborot
majmuasi tashkil topmoqda, uning ta`siri amalda iqtisodiyotning barcha tarmoqlari va sohalariga
yoyilmoqda.
Hozirgi sharoitda ilmiy va tijorat axborotlar, ayniqsa. qimmatlidir. Shu sababli turli
xalqaro darajalarda maxsus «ma`lumotlar banklari» tashkil topmokda,
bular ilmiy va ishlab
chiqarish maqsadlari uchun zarur axborotni qidirib topishni ancha engillashtiradi. Jahon
infratuzilmasi turli ziddiyatlarni bartaraf qilish orqali rivojlanadi.
Xalqaro ayirboshlash tovarlarda materiallashgan shakllardan nomaterial aloqalarga
tobora ko’proq o’rin bo’shatadi, ya`ni fan-texnika yutuqlari. Ishlab chiqarish va boshqarish
tajribasi, xizmatning boshqa turlari bilan ayirboshlash o’sib boradi. Hisob-kitoblarga ko’ra
hozirgi kunda xizmatlar jahon yalpi milliy mahsuloti (YAMM) ning 46 foizini tashkil qiladi.
Shunga ko’ra zamonaviy mamlakatlar xalqaro iqtisodiy
aloqalarni kengaytirish va
chuqurlashtirishga katta e`tibor bermoqdalar.
Ayniqsa, bu mustaqil rivojlanish yo’liga o’tgan respublikamiz uchun muhim ahamiyatga
ega. Sobiq Ittifoq tarkida bo’lgan vaqtda O’zbekiston xorijiy mamlakatlar bilan mustaqil
ravishda aloqa qilish imkoniyatidan maxrum edi. Bundan tashqari xo’jalik yuritishning yopik,
sotsialistik xili sharoitida, kapital migratsiyasi, ishchi kuchi migratsiyasi, valyuta munosabatilari
kabi xalqaro ayriboshlash turlari deyarli rivojlanmagan edi.
Shuning uchun o’tkazilayotgan iqtisodiy islohotlar eng qisqa muddatlarda O’zbekistonni
jahon xo`jaligi tizimiga to’la huquqli kirishini uning barcha mamlakatlar bilan teng huquqli
hamkorligini ta`minlashga qaratilgan.
