Nazorat savollari:
Kod deb nimaga aytiladi?
Shovqinbardosh kod deb nimaga aytiladi?
Blokli kodga tushuncha bering?
Chiziqli kodga tushuncha bering?
Sistematik kodlarning turi bo‗lgan siklik kodlar xatoliklarni to‗g‗irlash xususiyati tufayli amaliyotda keng tarqalgan. Siklik kodlarda kodli kombinatsiya quyidagicha ifodalanadi:
G( x) a
n1
xn1
xn2
x a0 ,
bunda a0 , a1 ,, an1 - 0 yoki 1ga teng koeffitsientlar. Masalan, 1100101
kombinatsiya G( x) x6 x5 x 2 1 ko‘rinishda bo‗ladi.
Bunday kodlarda ruxsat etilgan kodli kombinatsiyaning siklik siljishi ham ruxsat etilgan kodli kombinatsiya bo‗ladi: 1000111 kombinatsiya ruxsat etilgan bo‗lsa, 000111 1, 001111 0 va h.k. kombinatsiyalar ham ruxsat etilgan kombinatsiyalar bo‗ladi.
Siklik siljish jarayoni kodli kombinatsiyani x ga ko‗paytirish orqali amalga oshiriladi:
xG(x) a xn a xn1 a x2 a x
n 1 n 2 1 0
xn o‗rniga 1 yoziladi:
xG( x) a
n2
xn1 a x2 a
0
x a
n1
1
Demak,
xG( x)
ham
G( x)
kombinatsiyasining siklik siljishi hisoblanadi.
Kodlashtiruvchi qurilmalarning vazifasi k-elementli kombinatsiyani (a0 a1…ak-1) tashqi ortiqcha kodlarsiz n-elementli kombinatsiyaga ega (a0, a1, a2, … , an-1) ortiqcha siklik (n,k)-kodga o‗zgartirishdir. Shunday qilib siklik kodlarning har bir kombinatsiyasi (n-k) ortiqcha elementlardan iborat bo‗ladi. Keng ma‘noda kodlashtirish deganda aloqa kanallari bo‗ylab ma‘lumotlarni uzatish uchun qulay shaklda xabarlarni taqdim qilish tushuniladi.
Shunday qilib, Goley kodi siklik kodlarning turli shakllari bo‗lib, unga kodlashtirishning quyidagi usullari qo‗llaniladi:
usul: hosil qiluvchi g(x) polinomga bo‗lish
xr (x)
g(x)
Q(x)
R(x)
g(x)
Tenglama ko‗rinishini o‗zgartirib quyidagi ko‘rinishga ega bo‗lamiz:
Q(x)g(x) xr(x) R(x)
|