|
Aromatik uglevodorodlar fraksiyalari
|
| bet | 10/24 | | Sana | 19.02.2024 | | Hajmi | 0,56 Mb. | | #159055 |
Bog'liq OMKT (Amaliy mashg\'ulot)Aromatik uglevodorodlar fraksiyalari. Aromatik xomashyoning ikki asosiy turi mavjud: kokskimyoviy va neftkimyoviy. Ular bir-biridan, oltingugurt organik birikmalar mikori jixatidan fark qiladi. Neft kimyoviy maxsulotlar tarkibida 0,0001-0,002% C bo`ladi, kokskimyoviy maxsulotlar tarkibida taxminan 100 marta ko’p C bo`ladi. Oltingugurt mikdorining kupligi sababli katalizator kup sarflanadi yoki tez zaxarlanishi sodir bo`ladi.
Sortiga karab benzol va toluol tartibida 99,0 dan 99,9%-gacha asosiy maxsulot bo`ladi.
Ksilol fraksiyalarining taxminiy tarkibi quyidagicha:
% mass: o-ksilol m-ksilol n-ksilol etilbenzol
Kokskimyoviy ksilol... 10-12 52-60 14-20 8-12
Neft ksiloli........ 20-24 40-45 18-20 14-16
Ushbu fraksiyalarni ajratish uchun anik rektifikasiya yuli bilan amalga oshiriladi, aslida ksilollarning izomerlanishi bilan birgalikda olib boriladi va n-ksilol kristallizasiya yoki boshqa usullar bilan ajratiladi.
Tetrametil benzol kokslash, piroliz va riforming maxsulotlarining 180-2100S da olingan fraksiyalari tarkibida bo`ladi. Bu fraksiya murakkab tarkibga ega bo`lganligi sababli, sanoatda uni ajratish kamdan-kam xolatlarda amalga oshiriladi.
Uch metil benzol riforming katalizatlari va piroliz maxsulotlarining 160-1800S da olingan fraksiyalari tarkibida bo`ladi. Bu fraksiyalar tarkibida uch metil benzol izomerlaridan tashqari, etiltoluol izomerlari va boshqa aralashmalar mavjud bo`ladi. Shuning uchun fraksiyalardan individual moddalar ajratish kiyin bo`lganligi uchun sanoatda kam qo`llaniladi.
Naftalin. Naftalin toshko`mir smolasining 210-2300C fraksiyasidan olinadi. Uni suv bilan sovutiladigan barabanli kristallizatorlarda kristallanadi va barabandan maxsus pichok yordamida tushiriladi. Xul maxsulotni moydan ajratish uchun gidravlik presslarda kizdiriladi va preslangan naftalin olinadi (kristallanish temperaturasi 780C dan past bulmaydi, naftalin mikdori 96-98 %). Sulfat kislota bilan ishlov berilgandan so`ng, xaydash natijasida nisbatan toza naftalin kristallari xosil bo`ladi (tkrist= 79,6-79,80C natijasida 99,0-99,5% naftalin olinadi).
|
| |
