27
Agar ikkala avtomobilni tormozlari bir xil ishlasa,
K
orq
= K
old
сут
авт
l
l
v
V
N
ут
/
;
6
.
3
1000
4
3
2
QMQ da Xorashilov Ye.F. kuzatishlariga asosan quyidagi o’tkazuvchanlik
qobiliyati
beriladi.
Yo’l toifasi
O’rtacha o’tkazuvchanlik qobiliyati. Rel’ef quyidacha
bo’lganida bitta harakatlanish qismida . avt/soat.
Tekislik
Adirlik
Tog’lik
II
1200
1100
1000
III
1000
900
800
IV
850
800
650
V
650
550
400
Bu umumiy ko’rsatkich bo’lib, haqiqiy o’tkazuvchanlik to’g’risida ilmiy ishlarda
ko’rishimiz mumkin.
Yo’lni yuklanganlik darajasi harakat miqdorini yo’lning o’tkazuvchanlik
qobiliyatiga
nisbati bilan ifodalanadi.
P
N
Z
N - harakat miqdori; P - o’tkazuvchanlik qobiliyati. Z=0
1.0 gacha bo’ladi.
Transport oqimi 4 xil harakterli holat bilan farqlanadi.
Harak.
qulay-
lik
darajasi
Harakat
jadalligi
Trans.
oqim
holati
Avtomobillar harakat
sharoiti
Yuklan-
ganlik
koeffits.
Z
Oqim
tezligini
yakka
avt. tez
nis-ti
Xaydov-
chinig
ishlash
sharoiti
1
2
3
4
5
6
7
А
360
Erkin
O’zaro ta'sirlar yo’q
< 0,2
0,9-1,0
Engil
B
900
Qisman
bog’liq
Avtomobil to’dasi tashkil
topadi.
quvib
o’tish
yuzaga keladi
0,2-0,45
0,7-0,9
O’rtacha
V
1200
Bog’liq
Avtomobil guruhi
ko’payadi. Ular orasida
interval saqlanadi. Quvib
o’tish qiyinlashadi.
0,45-0,7
0,55-0,7
Qiyinlash-
gan
G
1600
To’yin-
gan
To’liq oqim holati yuzaga
keladi. Tezlik juda
kamayadi. Yo’lning
buzilgan uchastkasida
harakat to’xtaydi.
0,7-1,0
0,4-0,55
Zo’riqqan
28
QMQ ga asosan II-IV toifali yo’llarda 2 ta harakat tasmasi ko’zda tutilgan.
Avtomagistral yo’llarda harakat tasmasi quyidagicha aniqlanadi.
t
o
ZN
N
n
'
bu yerda N – yengil avtomobillarga keltirilgan harakat miqdori, avto/soat ε –
mavsumiy
notekis harakatlanish koeffitsienti; z- ayni yo’lning qulaylik darajasiga
mos keluvchi balandlik
koeffitsienti; N
o’t
– ayni toifadagi yo’lning odatdagi o’tkazish qobilyati.
Avtomobil yo’llarini loyihalash uchun bir qator qurilish me'yorlari va qoidalari mavjud
bo’lib, bu me'yorlar avtomobil harakati talablaridan kelib chiqib belgilangan.
QMQ 2.05.02-95 "Avtomobil yo’llari" me'yori avtomobil yo’llarini
loyihalash uchun
barcha talablarni o’z ichiga olgan.
Savollar
1. Avtomobil yo’llarida necha xil qulaylik darajasi mavjud?
2.Transport oqimi zichligini aniqlovchi ifoda qanday?
3.Yo’lning o’tkazuvchanlik qobilyati deganda nima tushuniladi?
4.Yo’lning yuklanganlik darajasi qaysi ko’rsatkichlarga bog’liq?
