|
Doimiy xotira(ROM —Read Only Memory)Bog'liq Majmua IVRT 1-SEMestr 123Doimiy xotira(ROM —Read Only Memory)
Dastlab kompyuter yoqilganda operativ xotirada hech qanday ma‘lumotlar saqlanib qolmagan
bo‗ladi, chunki uning xususiyati shunday. Protsessorga esa, yoqilgan zahoti bajariladigan komandalar
kerak. SHuning uchun protsessor maxsus boshlash(start berish) adresiga birinchi komanda uchun
murojaat qiladi, bu adres unga doimo ma‘lum bo‗ladi. Mazkur adres esa doimiy xotiraga ko‗rsatadi.
IBM PC turidagi kompyuterlarda doimiy xotira qismiga ma‘lumotlar ushbu mikrosxema
tayyorlanayotganda kiritib qo‗yiladi. Bu ma‘lumotlardan keyinchalik kompyuter ishlayotganda faqat
o‗qish uchun foydalaniladi.
Mazkur tur xotirani ko‗pincha ROM(read only memory, ya‘ni faqat o‗qiladigan xotira) yoki
PZU(postoyannoe zapominayushee ustroystvo) deb yuritiladi.
IBM PC turidagi kompyuterlarning doimiy xotirasida kompyuter vositalarini tekshiruvchi,
operatsion sistemani (misol uchun MS DOSni ) yuklashni amalga oshirish va kompyuter qurilmalariga
xizmat ko‗rsatuvchi tayanch ichki (bazali) funktsiyalarni bajaruvchi programmalar joylashgan bo‗ladi.
Bu funktsiyalarning asosiy qismini kiritish-chiqarish xizmatidagi programmalar tashkil etgani uchun,
doimiy xotiradagi mazkur programmalar BIOS(Basic Input Output System, yoki kiritish-chiqarish
baza tizimi) deyiladi.
BIOS da shuningdek kompyuter konfiguratsiyasini sozlovchi SETUP programmasi ham
joylashgan
bo‗ladi.
Bu
programma
qurilmalarning
ba‘zi
bir
xarakteristikalarini
o‗rnatishga(videokontroller, qattiq disk va disket diskovodi, undan tashqari parollar o‗rnatish va
boshqalarga) xizmat qiladi.
Bu programma ishlashini, kompyuterni har gal yuklashda va qayta yuklashlarda ko‗rish mumkin.
CMOS
(yarim doimiy xotira).
Kompyuterda yarim doimiy xotira degan kichik joyni egallovchi hamda kompyuter
konfiguratsiya parametrlarini saqlovchi xotira qismi ham bor. Bu xotira CMOS (complementary
metal-oxide semiconictor) texnologiyasi asosida tayyorlanadi, maxsus akkumlyatorda kichik quvvatda
ishlaydi, shuning uchun undagi ma‘lumot hech qachon o‗chib ketmaydi. SETUP programmasi har gal
kompyuter konfiguratsiyasini sozlaganda, lozim bo‗lsa, CMOS xarakteristikalariga o‗zgartirish
kiritadi. CMOS xotira mikrosxemasi egiluvchan disk, qattiq disk, protsessorlar va hokazolar bo‗lib,
vaqt va sana to‗g‗risidagi ma‘lumotlarning barisini saqlaydi. SHunday qilib BIOS kompyuter
tizimining tarkibi to‗g‗risidagi ma‘lumotlarni CMOS xotira mikrosxemasidan o‗qiydi, so‗ng u qattiq
diskka yoki boshqa qurilmalarga murojaat qilishni amalga oshiradi.
Videoxotira.
Kompyuterlarda videoxotira deb yuritiluvchi yana bir tur xotira mavjud, u monitor
ekraniga chiqariladigan tasvirni saqlash uchun xizmat qiladi. Bu xotira tasvirni ekranga uzatishni
boshqaruvchi elektron sxema (videokontroller) tarkibiga kiradi. Videokontroller alohida plata shaklida
tayyorlanadi, gohida esa asosiy ona plata tarkibida ishlab chiqariladi.
|
| |
