IV-bob. Beton strukturasining hosil qilinishi

Download 1,42 Mb. Pdf ko'rish
bet	34/47
Sana	25.05.2024
Hajmi	1,42 Mb.
	#253710

1 ... 30 31 32 33 34 35 36 37 ... 47

Bog'liq
O`zbekiston Respublikasi

IV-bob. Beton strukturasining hosil qilinishi
4. 1. Beton strukturasining shakllanishi

Beton strukturasi beton qorishmasining qotishi natijasida shakllanadi. Uning
qoliplashiga sementning tishlashishi va qotishi hal qiluvchi ta’sir ko’rsatadi.
TSement suv bilan aralshtirilgandan so’ng boshlang’ich davrda uch kal’tsiyli
silikat gidrolizi jarayonida kal’tsiy gidroksidi ajralib, to’ydirilgan qorishma hosil
qiladi. Bu qorishmada sul’fat, gidrooksid va ishqor ionlari, shuningdek oz
miqdordagi kremnezem, glinozem va temir moddalari mavjud bo’ladi. Kal’tsiy va
sul’fat ionlarining yuqori kontsentratsiyasi qorishtirishdan keyin qisqa vaqtda
kuzatiladi, chunki bir necha daqiqa mobaynida yangi paydo bo’ladigan moddalar –
kal’tsiy gidrookisi va еttringit cho’ka boshlaydi.
Taxminan bir soatdan keyin gidratatsiyaning ikkinchi bosqichi boshlanadi,
unda juda mayda kal’tsiy gidrosilikatlarning qoliplashi kuzatiladi. Reaktsiyada
faqat sement zarralarining ustki qatlamlarining ishtirok еtishi natijasida qaytadan
yuzaga keluvchi gidrat fazalar juda nozik granulometriya bilan harakterlanadi,
sement zarralari o’lchami kam o’zgaradi. Yangi paydo bo’lgan moddalar miqdori
va zichligining ortishi bilan uning chegaraviy qatlami taxminan 2-6 soat ichida
kam suv o’tkazuvchan bo’ladi. Susaygan gidratatsiyaning ikkinchi bosqichini
sement gidratatsiyasining «yashirin davri» deb ataladi.
Gidratatsiya jarayonining uchinchi bosqichi kal’tsiy gidrookisining
qorishmadan kristallashuvning boshlanishi bilan harakterlanadi.
Bu jarayon juda jadal kechadi. Kal’tsiy gidrosilikati va еttiringit g’ovaklar
orqali o’tuvchi va mayda bo’laklarga ajratuvchi uzun tolalar shaklida o’sib chiqishi
mumkin, shu tarzda sement toshining ―asosiy‖ strukturasi shakllanadi.
Gidratatsiya jarayonining to’rtinchi va beshinchi bosqichlari sementning
to’liq gidratatsiyalanishuviga qadar sekin davom еtadigan reaktsiyalar bilan
harakterlanadi. Bu bosqichlarda paydo bo’lgan g’ovaklarning gidratatsiya
mahsulotlari bilan to’ldirilishi natijasida sement toshining g’ovakliligi o’zgaradi.
Qotgan sementli tosh strukturasi zichlanadi va oldin paydo bo’lgan еttringit
monosul’fatga aylanishi mumkin.

69
Beton xususiyatining o’zgarishi asosan sement gidratatsiyasi bilan
belgilanadi, shuning uchun so’ngisi bu qonuniyatlarga hal qiluvchi ta’sir
ko’rsatadi. Gidaratatsiya jarayoni etakchi hisoblanadi va uning kechish yo’nalishi
beton strukturasi va xususiyatining o’zgarishini belgilaydi. Boshqa omillar
(masalan, beton tarkibi, to’ldiruvchi xususiyati va boshqalar) beton strukturasi va
xususiyatiga ta’sir ko’rsatsa-da, ikkilamchi hisoblanadi va muayyan ma’noda
ularning sement gidratatsiyasi va sementli toshning strukturasini qoliplashiga
ta’siri bilan belgilanadi. Beton xususiyatlari o’zgarishining vaqt ichida asta-sekin
susayishi va ularning barqarorlashuvi sement gidratatsiyasi jarayonining borgan
sari susayishi bilan ifodalanadi.

Download 1,42 Mb.

1 ... 30 31 32 33 34 35 36 37 ... 47

Download 1,42 Mb.

Pdf ko'rish