Stress-test kamchiliklari va afzalligi Kamchiliklar Afzallik Statistik maʼlumotlarni toʻplashda
yoʻqotishlar kuzatilishi;
Stress sharoitida banklar chiziqli ha-
rakatlanmasligi (har bir bank oʻzga-
cha reaksiya koʻrsatishi).
Nazorat organiga murakkab tizimli
modellarni ishlab chiqishi uchun mo-
liyaviy institularda toʻplangan riskning
konsentratsiyasi va koʻlami haqida
dastlabki maʼlumot berishi.
2. Tizimli riskni erta aniqlash indikatorlari. Ushbu usulning
mohiyati tizimdagi risk darajasini taqriban aniqlaydigan iqtisodiy
indikatorlar aniqlagan chegaraviy qiymatdan yuqori boʻlgan davrlarni
aniqlaydi va bu inqiroz boshlanishiga xabar vazifasini bajaradi. Inqiroz
boʻyicha erta xabar berish tizimiga misol tariqasida Xalqaro Valyuta
Fondi tomonidan qoʻllaniladigan moliyaviy barqarorlik koʻrsatkichlari
majmuini keltirsa boʻladi.
45
Ushbu tizim ikkita indikatorlar guruhiga
boʻlinadi:
1. CAMELS
46
indikatorlari moliyaviy inqirozning mikroiqtisodiy
tarkibini xarakterlaydi. U asosiy kapital darajasi, aktivlar sifati, bosh-
qaruvning ishonchliligi, foydalilik, likvidlilik va bozor riskiga taʼsir-
chanlik kabi koʻrsatkichlardan tarkib topadi.
2. Makroiqtisodiy indikatorlar. Ularga iqtisodiy oʻsish surʼati,
toʻlov balansi holati, inflyatsiya darajasi, foiz stavkasi va valyuta kursi
kabi makroiqtisodiy koʻrsatkichlar kiradi.
Erta xabar berish indikatorlari usuli boʻyicha tanqidlar shundan
iboratki, ular inqirozdan keyingi siljishlar taʼsirini, yaʼni inqiroz
boshlanganidan keyingi koʻrsatkichlar oʻzgarishini inobatga olmaydi.
47
45
Indicators of financial stability. Compilation Guide – Washington, DC, USA: International Monetary Fund,
2007
46
CAMELS indekatorlari guruhining nomi uning tarkibiga kiruvchi indikatorlarning bosh harfidan tuzilgan
abbreviatura hisoblanadi, ya’ni Capital adequacy, Asset quality, Management, Earnings, Liquidity, Sensitivity
kabi moliyaviy ko‘rsatkichlardan iborat.
47
Solntsev O.G., Pestova A.A., Mamonov M.E., Magomedova Z.M. Experience in Developing Early Warning
System for Financial Crisis and the Outlook for the Banking Sector in Russia in 2012. // Journal of the New
178
Shuningdek hech bir kafolat yoʻqki oldingi yil qayd qilingan
qonuniyatlar kelgusi yilda ham oʻz kuchida qolishiga.
