28
uchun vodorod yuqori darajadagi tozalikka ega bo‘lishi talab etiladi. Shuning uchun avtoklavdan
chiqayotgan vodorod yaxshilab tozalanadi.
Ajralgan vodorod gaz ajratgichdan gaz tozalash sistemasiga yuboriladi.
Tozalash
sistemasida tozalangan vodorod aralashtirgichda yangi vodorod bilan aralashtiriladi. Bu
aralashma kompressor bilan yuqori bosmili ressiverga yuboriladi. U erda sovitgich
rassol bilan
sovitiladi va suv ajratgich orqali avtoklavlarga keladi. Avtoklavdan avtoklavga yog‘
gazlift
yordamida o‘tadi. Gazliftda ishchi gaz vodorod hisoblanadi. Gazlift 2ta
bir-biriga kiydirilgan
truba bo‘lib, u avtoklav tagigacha tushgan bo‘ladi. Ichki truba
orqali vodorod yuboriladi, bu
trubaning pastki qismida mayda teshikchalar bor. Vodorod yog‘
bilan aralashib, kichiq
solishtirma og‘irlikdagi aralashmani hosil qiladi. SHuning hisobiga trubadagi yog‘ ko‘tariladi va
biriktiruvchi truba orqali keyingi avtoklavga o‘tadi.
Gidrogenlangan yog‘larni ko‘rsatkichlari.
Oziq-ovqat uchun ishlatiladigan salomas (TU Uz 86-1-97)
Ko‘rsatkichlar
Salomas markasi
1
2
3
4
Ter,
0
C
31-34
32-36
35-37
42-45
Qattiqligi 15
0
C da, g/sm
160-320
160-320
500-700
Aniqlanmaydi
Yod soni, %J
70-85
70-85
60-70
aniqlanmaydi
Kislota soni, mg KOH
1.0
1.0
2.0
3.0
1 – margarin mahsulotini ishlab chiqarish uchun salomas, o‘simlik yog‘laridan olinadi.
2 – margarin mahsulotini ishlab chiqarish uchun salomas, o‘simlik va mol yog‘i
aralashmasidan olinadi.
3 – konditer yog‘i uchun salomas, paxta yog‘idan olinadi.
4 – konditer yog‘i uchun salomas, palmoyader yog‘idan pereeterifikatsiya yo‘li bilan
olinadi.
Texnik salomas (TU Uz 86-2-98)
Ko‘rsatkichlar
Salomas markasi
1
2
3
4
5-3
6
Yod soni,% J
2
65
65
65
55
17
1
Titr,
0
C
39-43
39-43
46-50
46-50
58
54
K.s. mg KOH
3.5
Aniqlanmaydi
5
Aniqlanmaydi
6
3
1 – o‘simlik va mol yog‘laridan olingan salomas (atir sovun uchun)
2 – soapstokning distillangan yog‘ kislotalaridan olingan salomas (atir sovun uchun)
3 – o‘simlik va mol yog‘laridan olingan salomas (xo‘jalik sovuni uchun)
4 - soapstokning distillangan yog‘ kislotalaridan olingan salomas (xo‘jalik sovuni uchun)
5,6 – o‘simlik va mol yog‘laridan stearin uchun salomas.
Tekshirish uchun savollar.
1.
Yog‘larni gidrogenlash usullari.
2.
Moylarni gidrogenlash jarayonining parametrlari.
3.
Moylarni avtoklavlarda gidrogenlash.
4.
Gidrogenlangan yog‘larning ko‘rsatgichlari.
5.
Uzluksiz gidrogenlashning prinsipial sxemasi.
6.
Moylarni gidrogenlash uchun ishlatiladigan katalizatorlar.
7.
Katalizator harakatining moxiyati.
8.
Aktiv markazlar to‘g‘risida tushuncha.
29
9.
Sanoat katalizatorlari.
10.
Vodorod ishlab chiqarishning zarurligi.
11.
Suvni elektroliz qilish usuli bilan vodorod olish.
12.
Vodorodni saqlash.
13.
Elektroliz usulida vodorod olishning afzalligi.
