17
Yo‘nuvchi iskanalar yordamida yo‘nish yo‘li
bilan taxtalarning
chetlariga faska chiqariladi,
tirnoqlar rostlanadi, teshik, uyalar yo‘nib
kengaytiriladi. Shuningdek, yumshoq va yupqa taxtalar o‘yib teshiladi.
Qalin va qattiq yog‘ochlarni o‘yish-teshish ishlari o‘yuvchi iskanalar
yordamida bajariladi.
Yo‘nuvchi iskanalar yupqa, o‘yuvchi iskanalar qalin bo‘ladi. Bundan
qat’iy nazar, ularning eni har xil o‘lchamda tayyorlanadi. Yo‘nuvchi
iskanalarning eni 4 mm dan 40
mm gacha, o‘yuvchi iskanalarning eni
6 mm dan 20 mm gacha bo‘ladi.
O‘yish-teshish ishlarida quloq, uya va teshiklarning kengligiga qarab
unga mos iskanalar tanlanadi. Teshik enidan
katta iskana ishlatishga
ruxsat etilmaydi. Kichik o‘lchamdagi iskanalar bilan esa katta teshik va
uyalarni ochish ham mumkin.
Yog‘och taxtalarni yo‘nish, o‘yish-teshishda nov shaklidagi iskanalar
ishlatiladi. Ular yordamida silindrik teshik va uyalar o‘yish, sirtlarda
nov ochish ishlari bajariladi. Nov shaklidagi iskanalar har xil o‘lchamda
tayyorlanadi. (6-rasm)
Iskanalar bir tomonlama charxlanadi. Yo‘nuvchi iskanalarning
o‘tkirlik (charxlash) burchagi 18–25°, o‘yuvchi iskanalarning o‘tkirlik
burchagi 25–35° atrofida bo‘ladi.
6-rasm. Nov iskana turlari.
Iskanalarning dastalari zarang,
qora qayin, qayrag‘och, yong‘oq
kabi pishiq yog‘ochlardan tayyorlanib, uchiga metall halqa kiydiriladi.
Halqalar iskanaga bolg‘a bilan urishda dastani yorilishdan saqlaydi.
Iskanalar yog‘och to‘qmoq bilan uriladi. Iskana
dastalari plastmassadan
ham tayyorlanadi.
18
Mustahkamlash uchun savollar:
1. O‘lchov andozalari nima uchun ishlatiladi?
2. Yog‘ochni arralash uchun qanday arralar ishlatiladi?
3. Arralar bir-birlaridan qaysi belgilariga qarab farqlanadi?
4. Iskanalar qanday turlarga bo‘linadi?
5. O‘yuvchi iskanalar bilan qaysi ishlar bajariladi?
6. Yo‘nuvchi iskanalarni tig‘i qanday shakllarda bo‘ladi?
7. Kesuvchi iskanalar bilan qanday ishlar bajariladi?
8. Iskana bilan ishlashda qanday xavsizlik qoidalariga rioya qilish shart?
