13
kamaytiradi. Shunga qaramasdan, yog‘och sellyuloza
sanoatida hozirgi
vaqtda asosiy material hisoblanadi.
Shuningdek ayrim yog‘ochlarning xo‘jalikdagi ahamiyati ortib
bormoqda. Oq qayin yaqin yillargacha faqat o‘tin
sifatida ishlatilib
kelingan bo‘lsa, hozirgi kunda faner ishlab chiqarish korxonalarida va
sanoatning boshqa soxalarida qimmatbaho material hisoblanadi.
O‘sib turgan daraxtlarning turini ularning po‘stlog‘iga,
shoxlarining
tuzilishiga va barglariga qarab farqlash mumkin. Qurilish va duradgorlikda
ishlatiladigan xoda, to‘sin va taxta xolidagi yog‘och materiallarning turi
ularning rangiga, ta’biy guliga, xidiga, tovlanishiga qarab aniqlanadi.
Mustahkamlash uchun savollar:
1. Daraxtdan olinadigan yog‘ochlar qanday farqlanadi?
2. Yog‘ochning teksturasi nimalarni aniqlashga imkon beradi?
3. Yog‘ochning ishlatilish sohasiga qarab turlarga ajratish nima uchun
kerak?
Amaliy mustaqil ishlar:
Yog‘ochlar va ularga ishlov berish materillarini
turlarga ajratish va
xususiyatlarini aniqlash
Jihozlar: Yog‘och namunalar
Ish bajarish tartibi:
1. Yog‘och namunalarining teksturasiga qarab turlarga ajrating.
2. Har bir yog‘och namunasining qaysi daraxtdan olinganligini aniqlang.
3. O‘sib turgan daraxtning ishlatilish sohalari,
yaroqlilik xususiyatlarini
aniqlang.
Muammoli topshiriq: Yog‘och va yog‘och materiallarining qurishi
jarayonida bukilib, buralib ketishini oldini olish
uchun qanday ishlar amalga
oshirilishi lozim? Muammoni yechimini o‘ylab toping va amaliy bajarishga
harakat qilib ko‘ring.
Muammoni bartaraf etish usullari:
– Quritish qoidalariga to‘liq rioya qilish lozim.
– Quritish jarayonida yog‘ochni bosib turish
uchun ustidan toshlar
qo‘yiladi
14
– Quritish jarayonida yog‘ochlar quyosh nuri tikka tushmaydigan pana
joylarga taxlanadi
– Yog‘ochlarni quritishda yuqori qavatdagi taxtalar
pastki qavatdagilarga
soya beradigan qilib taxlanadi.
