43
!
!
!
mag‘lubiyat sabab-
lari va oqibatlari
O‘zingizni sinang!
1880–1885-yillarda ...
I. lazerev – ...
Po‘latxon – ...
Andijon uchun janglar – ...
Farg‘ona viloyati ... yil tashkil topdi. Kaspiyorti viloyati – ...
XIX asrning ikkinchi yarmida O‘rta Osiyo xalqlari
Rossiya imperiyasining harbiy yurishlariga qarshi
mardonavor kurash olib bordi.
Keng xalq omma-
si vatan mustaqilligi va ozodligini mustamlakachilardan himoya qilish
uchun qahramonlarcha jang qildi. Lekin bu davrdagi ichki nizolar, o‘zaro
urushlar, hukmdorlarning uzoqni ko‘zlab ish olib bor maganligi oxir-oqibat
yurtning mustaqilligi yo‘qotilib, o‘zgalarga tobe bo‘lishga olib keldi.
O‘rta Osiyoning Rossiya imperiyasi tomonidan bosib olinishiga, Qo‘qon
va Xiva xonliklari hamda Buxoro amirligining mag‘lubiyatga
uchrashiga
quyi dagilar sabab bo‘ldi:
Birinchidan, Buxoro amirligi, Xiva va Qo‘qon
xonliklari Rossiya imperiyasiga nisbatan harbiy va iqtisodiy rivojlanish so-
hasida ancha orqada edi. Ayniqsa, ularning harbiy sohadagi ahvoli o‘sha
davrda jahon miqyosidagi taraqqiyot darajasidan past bo‘lgan. Xonliklarning
tashqi siyosatda odilona siyosat olib bormaganliklari
oqibatida ular ning
o‘zlari tashqi dunyodan ajralib qolgan edi.
Ikkinchidan, uchta davlat
o‘rtasida o‘zaro do‘stona
munosabatlar, hamkorlik va birdamlik yo‘q edi.
Ulardagi siyosiy tizim, davlat boshqaruvi
zamonaviy boshqaruvdan uzoq
bo‘lib, o‘rta asrlarga xos yakkahokimiyatchilikka, zo‘ravonlikka asos langan
edi. Buning oqibatida ichki ziddiyatlar ko‘payib, nizolar ku chaydi. O‘zaro
urushlar, taxt uchun kurashlar avj oldi.
Uchinchidan, urush harakatlari vaq-
tida xonlar biri ikkin chisiga yordam ko‘rsatmadi va o‘z tinchligini o‘ylab
befarq qarab turdi. Bu esa har bir xonlikning alohida tor-mor eti lishini
yengillashtirdi. Shularning barchasi Rossiya imperiyasi hukumatiga qo‘l
keldi va vaziyatdan foydalanib mamlakatni mustamlakaga aylantirdi.
