47
!
!
!
boshlig‘i, qishloq oq so qoli, ovul boshlig‘i, xalq sudyalari va ularning
yordamchilari, ariq oqsoqoli, mirob, o‘nboshi, ellik boshilar kabi lavo-
zimlarda yerlik aholi vakillari ish olib borgan.
1867-yilgi «Nizom» loyihasi asosida o‘troq aholi bir bosqichli tizim
shaklida, ya’ni oqsoqolliklarga, chorvador aholi esa ikki bosqichli ti-
zim ko‘rinishidagi volost va ovullarga birlashtirilgan. Har bir oqsoqollik
100–200 xonadon, ovul 100–200 o‘tov, har bir volost esa 1000–2000
o‘tovdan iborat holda tashkil qilinishi belgilangan.
O‘zingizni sinang!
1865-yilda ...
1867-yilda ...
Uyezdlar – ...
Volostlar – ...
Oqsoqollik – ...
K. Palen – ...
O‘rta Osiyoning Rossiya imperiyasi tomonidan bo-
sib olinishi bilan bir vaqtda uni kelgusida qanday
boshqarish va o‘z manfaatlari yo‘lida foydalanish
hal qilib borilgan. Shunga ko‘ra Turkiston o‘lkasi
bosib olingan davrdan boshlab to‘liq mustamlaka sifatida boshqaruv tartib-
lariga asoslangan ma’muriy-hududiy birliklar va ularning boshqaruv tar-
tiblari joriy qilib borilgan. Uning asosiy maqsadi mahalliy aholini qattiq
nazoratda va tobelikda ushlab turishga qaratilgan edi. Joriy qilingan bosh-
qaruv tartiblari to‘liq ravishda harbiy tartiblarga asoslanib, o‘lkada imperi-
yaning siyosiy va iqtisodiy hukmronligini o‘rnatishga qaratilgan edi.
O‘rta Osiyoda Rossiya imperiyasi hukumatining yana bir asosiy maq-
sadi – bu imperiyaning markaziy rayonlaridan bu yerlarga aholini ko‘chirib
keltirib joylashtirish bo‘lgan. O‘lka ma’muriyati ko‘chirib keltirilgan aho-
liga erkin yashashi va xavfsiz turmush kechirishi uchun yetarli imkoniyat-
lar yaratib be rishga harakat qildi. Ko‘chirib keltirilganlar yerlar va kerakli
mablag‘lar bilan ta’minlangan. Aholini ko‘chirib keltirib joylashtirishdan
yana bir maqsad bu o‘lkada mustamlakachilik siyosatini amalga oshirishda
qo‘shimcha ta yanch kuchlarga ega bo‘lish edi. Bu siyosat mahalliy aholini
ruslashtirish imkoniyatlarini kengaytirishga qaratilgan tadbir bo‘ldi.
O‘rta Osiyoda bosib olingan hududlar ma’muriy ji-
hatdan bo‘linib, ular to‘liq harbiy zobitlar qo‘l ostida
bo‘lgan. 1877-yilda Toshkentda «Shahar nizomi»
joriy etilgan bo‘lib, unga muvofiq shahar boshqaru-
vi Dumaga o‘tgan edi. Duma a’zolarining 1/3 qismi
Eski shahar qismidan, 2/3 qismi esa Yangi shahar qismidan saylangan.
Bunga ko‘ra shaharning 80 ming mahalliy aholisidan 21 ta deputat, 3900
