O‘ZBEKISTONDA
FANLARARO
INNOVATSIYALAR
VA
19-
SON
ILMIY
TADQIQOTLAR
JURNALI
20.05.2023
2-rasm. Sirpanchiq va muzlama sharoitida avtomobilni to’g’ri boshqarish.
Suv va muz kechuvlarda avtomobilni boshqarish. Avtomobilni
tayyorlamagan holda uncha chuqur bo‘lmagan ko‘lmaklardan kechib o‘tsa bo‘ladi.
Bunday ko‘lmakning chuqurligi:
yengil avtomobillar uchun 0,4-0,5 metr;
yuk avtomobillari uchun esa 0,6-0,8 metrdan oshmasligi kerak.
Agar suv to‘plangan havzaning chuqurligi ushbu ko‘rsatkichdan katta bo‘lsa,
kechuvdan oldin avtomobilni tayyorlash lozim bo‘ladi, ya’ni uning radiator oldidagi
to‘siqlarini yopish kerak. Kechuvni birinchi uzatmada tirsakli valning o‘rta
aylanishlari sonida, avtomobilni to‘xtatmasdan tekis harakatlantirib amalga oshirish
zarur bo‘ladi. Muzliklar ustidan o‘tishda o‘tish joyidagi muz qalinligi tekshiriladi, muz
qalinligini aniqlash uchun har 15-20 metrda muzni teshib o‘lchanadi. 15
sm muz
qalinligi 2 tonna og‘irlikka ega bo‘lgan avtomobilni ko‘tara oladi. Keyingi har 5 sm
qalinlik muz esa qo‘shimcha 1 tonna yuk ko‘tara olishi mumkin. Lekin haydovchi
shuni esdan chiqarmasligi kerakki toza ichimlik suvga qaraganda sho‘rlangan suv
havzalaridagi muzlarning mustahkamligi va yuk ko‘tarish xususiyati 25-30% ga kam
bo‘ladi. Avtomobil suvdan kechib o‘tishdan
oldin haydovchi kechuvning
chuqurligini va o‘tish trayektoriyasini aniqlashi, suvga kirishda harakat tezligini
sekinlik
bilan oshirishi, chiqishda esa bir maromda tezlikni oshirishi lozim.
Suvdan kechib o‘tganidan so‘ng 5-10 daqiqa harakatsiz holatda dvigatel ishlatib
turiladi. Agarda avtomobil suvga tushib ketsa, haydovchi va yo‘lovchilardan birinchi
navbatda hayajonlanmasligini,
oynani sekinlik bilan ochib, salon ichini suv bilan
to‘ldirib, so‘ngra eshikni ochib, suvdan chiqish choralarini ko‘rishi
va bunda
haydovchi yo‘lovchilarning hayoti uchun javobgar ekanligini hech qachon
unutmasligi kerak.
