H`amkorlik munosabatlari u`qituvchilar orasida, ma’lum bulishi bilan, u`quvchilar va
u`qituvchilar tashkilotlari bilan, raxbarlar, ota-onalar, jamoatchilik orasida H`am u`rnatiladi.
H`amkorlik pedagogikasi u`quvchining ta’lim-tarbiya olish ishlarini rivojlantirib borish
orqali h`amda u`quv-tarbiya jaryonini insonparvarlashtirish
tamoyillarini amalyatga tadbik
qilgan h`olda yuqori natijalarga erishishni ta’minlaydi. U`quv materialining sxemalar va
shartli belgilardan iborat modellari (tayanch signallar konspektlari) asosida ta’limni
intensivlashtirish texnologiyasi V. F. Shatalov tamonidan ishlangan..
Tayanch signallar konspektlari ku`rgazmali sxemalardan iborat bu`lib, ularda
u`zlashtirilishi lozim bu`lgan axborot birliklari aks ettiriladi, ular orasidagi turli bo
ғ
liqliklar
ku`rsatiladi xamda mavH`um (abstrakt) materialni yaqullashtiruvchi misollar,
tajribalarni
eslatish uchun belgilar va maqsadlarning aH`amiyatliligi bu`yicha tasnifi turli turli belgilar
bilan beriladi.Tayanch signallar konspektlari bilan ishlashda qator u`ziga xos usullar va
metodik echimlar qu`llaniladi.
«Vakolatli ta’lim» texnologiyasi. Bu texnologiya 1995 yilda AKSh da „Ayollar etakchiligi"
deb nomlangan treninglardan ishlangan bu`lib, xalqaro ta’lim texnologiyasi sifatida 1997
yildan
boshlab Ukrainada shakllanib, su`ngra Ozarbayjon, Gruziya,
Қ
ozo
ғ
iston,
Қ
irgiziston, Litva, Moldova, Tojikston, U`zbekistonga tarqalgan. 2002
yilda Af
ғ
oniston,
Indoneziyada treninglar u`tkazilgan. Boshqa mamlakatlarda bu texnologiyani shakllantirish
jarayonlari amalga oshirilmoqda.
Bu ta’lim texnologiyasini H`ozirda mutaxassislar shunday tariflaydilar: „Vakolatli ta’lim —
tenderlik adolati va zavonliksiz munosabatlar asosidagi u`quv jarayoni bu`lib, bevosita tajriba
orqali ta’lim olish yu`li bilan guruxlarning u`z-u`zini tashkil qilish ku`nikmalarini H`osil
qilish mumkin.
Vakolatlash pedagogikasi ta’lim dasturlarining boshqa turlari bilan ta’limga nisbatan
umumiy yondashuvlarga ega. Uzaro faoliyatda ular bir-birini boyitadi va kuchaytiradi.
Vakolatlash ta’limini quyidagicha joriy qilish mumkin: — rasmiy u`quv reja (ayrim u`quv fani,
intefatsiyalash bilgan yondashuvlar yoki mavzular sifatida);
—
rasmiylashtirilmagan u`quv reja (maktab tomonidan tashkil
qilingan va rasmiy reja
bilan bo
ғ
langan sinfdan yoki maktabdan tashqari ish);
—
norasmiy u`quv reja (kutilmagan mash
ғ
ulotlar tashkil qilish yoki aloH`ida reja orqali
joriy qilish).
Mash
ғ
ulotlar maxsus tayyorgarlik ku`rgan trenerlar tomonidan treninglar shaklida u`tkaziladi.
Bunda trener deb ma’lum yu`nalishda ta’lim olish, mashklar bajarish bu`yicha trening
mash
ғ
ulotlarini olib borish (raH`barlik qilish) uchun maxsus tayyorgarlikka ega mutaxassisni
aytiladi. Trening deb esa ma’lum yu`nalishda ta’lim olish, mashklar bajarish bu`yicha
trenerlar
tomonidan (raH`barligida) u`tkaziladigan mashkulotlarga aytiladi.
