2.
U`quv fanining bir mavzusini, bir bu`limini, bir qismini yoki H`ammasining
tarkibiy bu`laklarini H`amda u`qitish texnologiyasini tashkil qiluvchi modullar. Ularni
bloklar deb H`am nomlanadi.
3.
Bir nechta turdosh u`quv fanlarining tarkibiy bu`laklarini H`amda ayrim fanlarni u`qitish
texnologiyasini tashkil qiluvchi modullar (bloklar).
4.
Davlat ta’lim standartining tarkibiy bu`laklarini H`amda ularning bajarilishini ta’minlash
texnologiyalarini tashkil qiluvchi modullar.
5.
U`quv reja va dasturlarning tarkibiy bu`laklarini H`amda ularning bajarilishini ta’minlash
texnologiyasini tashkil qiluvchi modullar.
6.
Ta’lim vositalarini tashkil qiluvchi modullar.
7.
Pedagogik texnologiya jarayonida qu`llaniladigan usullarni tashkil qiluvchi modullar.
Ushbu modullar orasida bir u`quv mashrulotini u`tkazish texnologiyasini tashkil qiluvchi
modullar pedagogik texnolo giya jarayonining asosiy bu`
ғ
inini tashkil qilishi bilan eng
aH`amiyatli H`isoblanadi. Ular quyidagi turlarga ajratiladi:
—
mash
ғ
ulot mazmunini tashkil qiluvchi asosiy tushunchalar;
—
shu tushunchalarni u`quvchilarga tushuntirish jarayonining tarkibiy qismlari;
—
shu tarkibiy qismlarning H`ar birida qu`llaniladigan ta’lim-tarbiya vositalari va usullari;
—
u`qituvchining mash
ғ
ulot davomida bajaradigan faoliyatini tashkil qiluvchi modullar;
—
u`quvchilarning mashgulot boshidan oxirigacha bu`lgan vaqg davomida bajaradigan
faoliyatlarini tashkil qiluvchi modullar;
—
u`quvchilarning u`zlashtirishini nazorat qilish ishlarini tashkil qiluvchi modullar va shu
kabilar.
Yuqorida aytilganlardan ku`rinib turibdiki, pedagogik texnologiya
jarayonidagi modullar
ta’lim mazmuni, vositalari va usullarining xar biriga tegishli tarkibiy elementlarni tashkil qiladi.
Bunda ta’lim mazmuni modullari — u`rgatilayotgan axborotningtarkibini tashkil qiluvchi
birliklarni; ta’lim vositalari modullari — shu vositalarning birlik-larini; ta’lim usullari modullari —
shu usullarni amalga oshirish faoliyati davomida bajariladigan H`arakatlarni tashkil qiluvchi
birliklarni ifodalaydi.
Modul u`zgarmas, qotib qolgan narsa deb qaralmasligi ksrak. Aslida H`ar bir modul u`ziga
tegishli kichik maqsadni ifodalaydi. Bu maqsadni amalga oshirishda esa tegishli sharoit uchun
eng ma’qul deb topilgan yu`llar, usullar, vositalardan foydalanish ku`zda tutiladi. Demak, modulda
belgilangan maqsadni u`zgartirmagan H`olda uni tu`liq amalga oshi-rishni ta’minlovchi, u`zaro
farq qiluvchi turli yu`llar, usullar, vositalar qu`llanilishi mumkin.
Ushbu modullarni ajratib belgilashda ma’lum tartibga rioya qilish zarur.
Bunda, avvalo, eng kichik yoki birlamchi modul ajratiladi. Uni pedagogiktexnologiyani
turli
darajasidan boshlab ishlab chiqishda turli katgalikda ajratish mumkin. Masalan, birorta fikrni
tushuntirish jarayonini bir butun H`olatda bitta modul H`isoblash H`am eki bu jarayonni bir
nechta bu`laklarga ajratib, ularning H`ar birini aloH`ida modullar deb H`isob-lash H`am,
shuningdek, bitta emas, bir nechta u`zaro bo
ғ
liq fikrlarni tushuntirish
jarayonini bir butun
H`olda bigga modul deb H`isoblash H`am mumkin. Shu tartibda eng kichik — birlamchi modulni
ajratishda asosiy shart shu modul tarki-bida H`amma zarur elementlar, albatta, saqlanishi va ularni
istalgan boshqa vaqtda, boshqa joyda, boshqa tegishli tayyor-garlikka ega bu`lgan mutaxassislar
va u`qituvchilar tomonidan oldindan ku`zda tutilgan darajada bajarish
imkoniyatini saqlashdan
iborat.
Shunday tartibda belgilangan modulni eng kichik yoki bir-lamchi modul deb ataladi. Shunday
birlamchi modullarni zarur bu`lgan H`ollarda tartib sonlar bu`yicha belgilash uchun „1-modul";
„2- modul" ku`rinishidagi yozuvlar bilan ajratib ku`rsatish yoki „modul" su`zini yozmasdan,
faqat tartib son
11. Uzbekistan Respublikasi «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi» talablaridan biri ta’lim
jarayonida yangi pedagogik va axborot texnologiyalarini kullash, tayyorgarlikning modul
tizimidan foydalangan xolda ta’lim oluvchilarni ukitishni jadallashtirish sanaladi.
Respublikamizda ta’lim jarayonida pedagogik va axborot texnologiyalarni kullashga doyr keng
kulamda ish olib borilmokda. Ushbu muammoning ilmiy-nazariy asoslari,
xar bir pedagogik
texnologiyaning uziga xos jixatlari ishlab chikilib, etarli darajada tajribalar tuplandi. Ta’lim
jarayoniga pedagogik va axborot texnologiyalarni joriy etishda xorijiy mamlakatlarning tegishli
tashkilotlari yakindan yordam kursatmokda.
Shu urinda savol tugiladi. Pedagogik texnologiya atamasining moxiyati nimada?
«Texnologiya» yunoncha suz bulib, «techne» — max
orat, san’at, «logos» — tushuncha urganish demakdir.
Pedagogik texnologiya atamasiga xar bir didakt olim uz nuktai nazaridan kelib chik.kan xolda
ta’rif beradi. Xali bu tushunchaga tulik va yagona ta’rif kabul kilinmagan. Ushbu ta’riflar ichida eng
maksadga muvofigi YuNESKO tomonidan berilgan ta’rif sanaladi.
Pedagogik texnologiya — ta’lim shakllarini optimallashtirish maksadida ukitish va bilimlarni
uzlashtirish jarayonining inson saloxiyati
va texnik resurslarni kullash, ularning uzaro ta’sirini
aniklashga imkon beradigan tizimli metodlar majmuasidir.
G. K. Selevkoning «Zamonaviy ta’lim texnologiyalar»i ukuv kullanmasida
1
ta’lim jarayonida
kullaniladigan texnologiyalar jamlangan bulib,
ularning ilmiy-nazariy, metodologik asoslari,
tasnifi va amaliyotda kullash mexanizmi yoritilgan (Selevko G. K. Sovremenn
ы
e
obrazovatel
ь
n
ы
e texnologii. Uchebnoe posobie. M.: Narodnoe obrazovanie, 1998-—256 s.).
Pedagogik texnologiya ta’lim amaliyotida uchta darajada kullaniladi:
