• PEDAGOGIKA 2017, 6-son 73
    		•

    Pedagogika 017, 6-son Bosh muharrir




    Download 2,8 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet69/136
    Sana31.01.2024
    Hajmi2,8 Mb.
    #149178
    1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   136
    Bog'liq
    4979 197 2017. 6-son

    PEDAGOGIKA 
    2017, 6-son
     
     
    72 
    nuqtada maksimumga erishadi. Funksiya hosilasining ishorasi 𝑥 = −2 nuqtadan 
    o‘zgarmaganligi uchun bu nuqtada 𝑓(𝑥) funksiya ekstremumga ega emas. 
    Algebra kursida berilgan tasvirli masalani qaraymiz. 
    4-masala. Ushbu uchburchakda m, AF = n, EF = p bo‘lsa, |
    3
    𝑝 𝑎
    0
    𝑚 𝑏
    −2 𝑛
    𝑐
    | =? (4-rasm).
    4-rasm 
    Izoh: Bu tasvirli masala o‘quvchidan bir vaqtning o‘zida o‘xshash 
    uchburchaklar va determinantning xossalarini bilishni talab etadi.
    Masalaning yechilishi: Masala shartiga ko‘ra, 𝐴𝐵
    𝐴𝐹
    =
    𝐵𝐶
    𝐸𝐹
    =
    𝐴𝐶
    𝐴𝐸
    ,
    𝑐
    𝑛
    =
    𝑎
    𝑝
    =
    𝑏
    𝑚
    = 𝑘 
    kelib chiqadi. U holda berilgan determinant 
    |
    3
    𝑝
    𝑘𝑝
    0
    𝑚 𝑘𝑚
    −2 𝑛
    𝑘𝑛
    | 
    ko‘rinishiga keladi. Ma’lumki, determinantning ikki satri yoki ustuni elementlari 
    o‘zaro mos ravishda proporsional bo‘lsa, uning qiymati nolga teng bo‘ladi. 
    Demak, berilgan determinantning qiymati nolga teng. 
    Olib borilgan tajriba-sinov kuzatishlari o‘quv jarayonida algebra va analizni 
    tasvirli masalalar yordamida o‘qitish samarasi an’anaviy o‘qitish metodikasi 
    asosida tashkil qilingan jarayondagi o‘zlashtirishga nisbatan sezilarli darajada 
    yaxshilanganligini ko‘rsatadi (1-jadval).

    PEDAGOGIKA 
    2017, 6-son
     
     
    73 
    1-jadval 
    Guruhlar 
    O‘zlashtirish ko‘rsatkichi 
    Talabalar 
    soni 
    A’lo 
    Yaxshi 
    Qoniqarli 
    Qoniqarsiz 
    Tajriba
    7 
    14 
    9 
    - 
    30 
    Nazorat 
    5 
    12 
    14 
    - 
    31 
    Tajribalar shuni ko‘rsatadiki, akademik litsey va kasb-hunar kollejlari 
    algebra va analiz kursida masalaning tasvirli ko‘rinishda berilishi o`quvchida ilmiy 
    bilishgа qiziqishni оshirаdi, o`quv mаtеriаlini o`zlаshtirishni оsоnlаshtirаdi 
    hamda mаtеmаtik bilimlаrning mustаhkаm bo`lishigа yordаmlаshаdi. 
    Demak, matematikaning algebra va analiz bo‘limida tasvirli masalalardan 
    foydalanish, avvalo, algebra va analizga doir tushunchalarni tasvirda, ya’ni 
    geometrik shaklda tasavvur qilish imkonini yaratadi. Bu, o‘z navbatida, 
    o‘quvchida fazoviy tasavvurni rivojlantirish bilan birga, algebra va analiz 
    tushunchalarining tabiiy shakli haqida fikr yuritishga undaydi. Umuman, tasvirli 
    masalalarning boshqa fanlarda qo‘llanilishi o‘quvchilarda geometrik tasavvurni 
    kengaytirish bilan bu fanlarning o‘zaro bog‘liqligini ko‘rsatadi.
    Algebra va analizga oid tasvirli masalalarni yechish nazariylashtirgan holda 
    o‘qitishga yondashishdan biroz chetlashib, o‘quvchining kundalik hayotda 
    matematik bilimlarni tatbiq eta olish ko‘nikmalarini shakllantirish va 
    rivojlantirishga erishishga ko‘maklashadi, o‘quvchilarning mustaqil fikrlash 
    imkoniyatlarini rivojlantiradi. 


    Download 2,8 Mb.
    1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   136




    Download 2,8 Mb.
    Pdf ko'rish