Parmanov Abulqosim Abdurashidovich

PEDAGOGIKA 
2017, 6-son
 
 
69 
Fikrimizcha, funksiya xossalarini o‘rganish va funksiyani tekshirish 
mavzularida funksiyaning geometrik tasviri bo‘lgan grafiklardan foydalanish 
maqsadga muvofiq. Funksiya grafigini uning analitik formulasidan foydalanib 
chizish o‘quvchida geometrik tasavvurni rivojlantiradi. Masalan, funksiyaning 
o‘sishi, kamayishi, maksimum va minimumi kabi tushunchalarni grafik 
yordamida o‘rganish va tasavvur qilish bu tushunchalarni mukammal 
o‘zlashtirish imkonini beradi. 
Funksiya xossalarini aniq nuqta harakati, ya’ni tasvir bilan bog‘lash ham 
mavzuni o‘zlashtirishni osonlashtiradi. Bu borada tasvirli masalalardan 
foydalanilsa, o‘quvchi analitik ifoda bilan uning grafigi orasidagi mutanosiblikni 
o‘rganishi oson kechadi. 
Biz tasvirli masala deganda qo‘yilgan masala chizma shaklda berilishini 
tushunamiz.
1
Geometriya fanida tasvirli masalalar keng qo‘llaniladi, ammo 
matematikaning algebra va analiz qismida bunday masalalar kam uchraydi. 
Tasvirli masalalardan matematikaning algebra va analiz qismida ham unumli 
foydalanish mumkin.
Quyida biz funksiya grafigini tekshirishga oid tasvirli masalalardan 
foydalanishga oid namunalar keltiramiz. 
1-masala. Quyida berilgan tasvirli masalada (1-rasm) 𝑔(𝑥) = [𝑓(𝑥)]
4
bo‘lsa, 𝑔
′
(2) = ? 
1-rasm
Izoh: Bunda o‘quvchi funksiyaning berilgan nuqtadagi hosilasi uning shu 
nuqtasiga o‘tkazilgan urinmasining burchak koeffitsiyentiga teng ekanligidan 
1
Parmonov A. A. O‘zgaruvchi nuqtaning vaziyatiga bog‘liq tasvirli masalalar// Fizika, matematika 
va informatika. – Toshkent, 2017. ‒ №5. – B. 71-74.

Download 2,8 Mb.