Shaxs stressiga ta’sir o’tkazuvchi omillarni sanab bering




Download 1,04 Mb.
Pdf ko'rish
bet70/85
Sana25.01.2024
Hajmi1,04 Mb.
#145784
1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   ...   85
Bog'liq
Personal savollarga javoblar

83. Shaxs stressiga ta’sir o’tkazuvchi omillarni sanab bering
Stress – bu bizning ruhimiz va tanamizning yaxlitligini buzadigan psixik holat. Muxtasar qilib 
aytganda, insonning ichki muvozanatini buzadigan har qanday narsa stressning sababidir. 
Odam o’zini stress ostida his qilishi bilanoq stressni keltirib chiqaruvchi omillar organizm tomonidan 
xavf sifatida qabul qilinadi va miyadan stress gormonlari ajralib chiqadi. Natijada, organizm 3 xil 
bosqichdan iborat reaktsiyalar zanjirini boshlaydi.
Birinchi bosqichda organizm signal mexanizmini ishga tushiradi va stress gormonlarining 
sekretsiyasi, qon bosimi ortishi va terlash kabi turli xil fiziologik reaktsiyalarni rivojlantiradi.
Ikkinchi bosqich – qarshilik bosqichi. Stress manbai sifatida qabul qilingan muammo samarali hal 
etilsa, organizm signal bosqichida yuzaga keladigan zararni olib tashlaydi va stress gormonlari 
darajasi pasayadi. Natijada, yuqori qon bosimi va terlash kabi fiziologik reaktsiyalar yo’qoladi.
Uchinchi bosqichida tanada charchoq holati paydo bo’lishi mumkin. 
Stress shunday himoya ta’siriga ega bo’lsa-da, jamiyat tomonidan qabul qilinadigan narsa shundaki, 
stress har doim yomon ta’sirga ega. Darhaqiqat, haddan tashqari stress holatida himoya ta’sirining 
samaradorligi bekor qilinishi mumkin. Ha, haddan tashqari stress ongimiz va tanamizga yomon ta’sir 
qiladi. 
Stressning belgilari qanday? 
Stress kasalliklari odamda turli xil fiziologik va psixologik belgilar bilan yuzaga kelishi mumkin. 
Ushbu alomatlarni to’g’ri tanib olish va ularni tezda tanib olish stress tufayli yuzaga kelishi mumkin 
bo’lgan kasalliklardan himoyalanish uchun juda muhimdir. 
Fiziologik stressning belgilari qanday? 
Stress holatida, birinchi navbatda, odamning nafas olishi tezlashadi, nafas olish tezligi daqiqada 
ko’tariladi, 
Qon bosimi ko’tariladi, yurakda yurak urishi hissi kuzatiladi, 
Quruq og’iz va yutishda qiyinchilik paydo bo’lishi mumkin, 
Tana harorati ko’tariladi, odam «issiq chaqmoqlar» deb ta’riflangan vaziyatni boshdan kechiradi, 
Qo’llarda ter bor, 
Mushaklar cho’ziladi, bir muncha vaqt o’tgach, mushaklarning kuchlanishi tufayli og’riq paydo 
bo’lishi mumkin, 
Ovqat hazm qilish tizimi bilan bog’liq muammolar, masalan, oshqozon buzilishi, ko’ngil aynishi, 
ko’ngil aynishi, diareya yoki ich qotishi, 
Mushaklarning charchoqlari va zaifligi stressning jismoniy belgilaridan biridir
Qichishish paydo bo’lishi mumkin, natijada bosh og’rig’i, 
Uyqu bilan bog’liq muammolar paydo bo’ladi, odam uyqusizlik yoki ortiqcha uyqu kabi alomatlarni 
ko’rsatishi mumkin. 
Psixologik stressning belgilari qanday? 
Stressli vaziyatda yuzaga keladigan birinchi psixologik alomat – bu tashvish, bezovtalik hissi
Odam stress davrida diqqatni jamlashda qiynaladi, konsentratsiya muammolari kuzatiladi, 
Ko’pincha unutuvchanlik va beparvolik kabi muammolarga duch keladi. 


Achchiq kayfiyat ko’rinadi, nazoratsizlik hissi paydo bo’ladi, 
Inson g’amgin, g’azablangan, hamda o’zini bosim ostida his qiladi. 
Psixologik stressning belgilari qanday? 
Stressni keltirib chiqaradigan omillarni quyidagicha tushuntirish mumkin: 
qarindoshini yo’qotish 
Ajralish 
Moliyaviy mas’uliyatni oshirish, 
kasallikka chalinish 
turmush qurish yoki farzand ko’rish, 
Ko’tarilish yoki ish joyini o’zgartirish 
O’zini juda og’ir his qiladigan mas’uliyatga ega bo’lish 
Diskriminatsiya, irqchilik yoki ta’qiblarga duchor bo’lish, 
qashshoqlikda yashash, 
Katta o’zgarishlarga duch kelish. 

Download 1,04 Mb.
1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   ...   85




Download 1,04 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



 Shaxs stressiga ta’sir o’tkazuvchi omillarni sanab bering

Download 1,04 Mb.
Pdf ko'rish