100. Xususiy korxonalarda xodimlar mehnatini tashkil etish xususiyatlari?
Har bir davlatda ishchi-xodimlarning mehnatini tashkil etish va ularga
berilgan shart-sharoitlar
haqida qonunlar mavjud. Ularga ko‘ra, masalan, har bir
ishchi-xodimlarning ish kuni,
ijtimoiy
muhofazasi, ish o‘rnida sanitariya normalari va texnika xavfsizligi qoidalari belgilanadi.
Ishchi-xodimning samarali ish bajarishi uchun qo‘yiladigan quyidagi
talablar ular bajaradigan
mehnatining samarali bo‘lishini aniqlaydi:
Bilim darajasi;
Jismoniy jihatlari;
Tajribaga egaligi;
Tirishqoqligi;
Qiziqishi;
Xarakterli belgilari (chaqqonlik, mustaqillik va boshqalar).
Kadrlar bo‘limi gazeta va jurnallarga axborot berishlari, tanlovlar e’lon qilishi yoki oddiy yo‘l bilan
ishchilarni ishga olishlari mumkin. Bo‘lajak ishchi-xodimlarni ishga olishda u bilan suhbat, imtihon,
tekshiruvlar o‘tkaziladi. Ular ichida ayniqsa suhbat ko‘p qo‘llaniladi. Bo‘lg‘usi ishchi-xodimlarning
o‘z maqsadiga erishishi uchun unga yaxshi tayyorgarlik ko‘rishlari kerak, savollarni o‘ylab
chiqishlari zarur.
Servis sohasi elektron texnikasi buyumlari korxonalarining asosiy vazifalari mamlakatning iqtisodiy
o‘sishini ta’minlash, jamiyatning moddiy ehtiyojini o‘z mehnatlari va mahsulotlari bilan qondirish,
korxonaga tushgan foyda asosida mehnat jamoasini iqtisodiy jihatdan ta’minlashdan iborat.
Mulkchilik shakli jihati bo‘yicha korxonalar quyidagi turlarga bo‘linadi:
Shaxs mulkchiligi asosida: shaxsiy, oilaviy.
Jamoa mulkchiligi asosida: jamoa miqyosida (kooperativ
ishlab chiqarish,
aksioner shakli asosida
tashkil etilgan korxona, jamoa tashkilotlari asosidagi korxonalar va boshqalar).
Davlat mulkchiligi ixtiyoridagi: respublika miqyosida (mahalliy,
avtonom respublikalar va
boshqalar).
Bundan tashqari korxonalar ijaraga ham berilishi mumkin.
Bozor iqtisodiyotiga o‘tish jarayoni davrida iqtisodiy islohotlarni
chuqurlashtirish sharoitida
korxonalar huquqini himoyalash maqsadida tashkilotlar uyushmalarga, xo‘jalik assotsiatsiyalariga,
konsernlar va boshqa birlashmalardan tashkil topishi mumkin.
Bu birlashmalar demokratik boshqaruv asosida korxona va xo‘jaliklarning o‘zaro manfaatdorligini
rivojlantirish, aholi moddiy ehtiyojini ta’minlash va ularga xizmat ko‘rsatish vazifalarini o‘z ichiga
oladi.
Korxona faoliyatining asosiy tamoyillari quyidagilardan iborat:
to‘liq xo‘jalik hisobida;
o‘z-o‘zini mablag‘ bilan ta’minlash;● o‘z-o‘zini boshqarish asosida tuziladi.
