Presentation · May 2019 doi: 10. 13140/RG




Download 2,01 Mb.
Pdf ko'rish
bet40/41
Sana19.11.2023
Hajmi2,01 Mb.
#101377
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   41
Bog'liq
IJTIMOIYPSIXOLOGIYAVAMULOQOT

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


93 
Xulosa
XXI asrda odamning eng tabiiy boʻlgan muloqotga ehtiyoji, uning sirlardan 
xabardor boʻlish va oʻzgalarga samarali tahsir eta olishga boʻlgan intilishi yanada 
oshdi va buning qator sabablari bor. 
Birinchidan, industrial jamiyatdan axborotlar jamiyatiga oʻtib bormoqdamiz. 
Axborotlarning koʻpligi aynan inson manfaatiga aloqador mahlumotlarni saralash, 
u bilan toʻgʻri munosabatda boʻlishni taqozo etadi. Axborot XXI asrda eng nodir 
kapitalga aylanadi va bu oʻz navbatida insonlarga zarur axborotlarning uzatilishi 
tezligi va tempini oʻzgartiradi. 
Ikkinchidan, turli kasb-faoliyat sohasida ishlayotgan odamlar guruhining 
koʻpayishi, ular oʻrtasida munosabatlar va aloqalarning dolzarbligi axborotlar tigʻiz 
sharoitida oddiygina muloqotni emas, balki professional, bilimdonlik asosidagi 
muloqotni talab qiladi. Umuman, XXI asrning korporatsiyalar asri boʻladi, deb 
bashorat qilayotgan iqtisodchilar ham bu korporatsiya insonlarning oʻzaro til 
topishlariga qaratilgan malakalarning rivojlangan, mukammal boʻlishi haqida 
gapirmoqdalar. Undan tashqari, bu kabi korporativ aloqa koʻp hollarda bevosita 
yuzma-yuz emas, balki zamonaviy texnik vositalar — uyali aloqa, fakslar, elektron 
pochta, internet kabilar yordamida aniq va loʻnda fikrlarni uzatishni nazarda tutadi. 
Bu ham oʻziga xos muloqot malakalarining ataylab shakllantirilishini taqozo etadi. 
Uchinchidan, oxirgi paytlarda shunday kasb-xunarlar soni ortdiki, ular 
sotsionomik guruh kasblar deb atalib, ularda «odam-odam» dialogi faoliyatning 
samarasini belgilaydi. Masalan, pedagogik faoliyat, boshqaruv tizimi, turli xil 
xizmatlar (servis), marketing va boshqalar shular jumlasidandir. Bunday 
sharoitlarda odamlarning ataylab muloqot bilimdonligining oshirilishi mehnat 
mahsuldorligini belgilaydi. SHuning uchun ham hozirda muomala, uning tabiati, 
texnikasi va strategiyasi, muloqotga oʻrgatish (ijtimoiy psixologik trening) 
masalalari bilan shugʻullanuvchi fanlarning ham jamiyatdagi oʻrni va salohiyati 
keskin oshdi [84]. 


94 
Muomala ishtirokchilarining aloqaga kirishish jarayonida bir-birlariga 
nisbatan ular uchun u yoki bu darajada muhim boʻlgan muayyan maqsadlarni 
koʻzlashlari odatiy holdir, bu maqsadlar oʻz mazmuniga koʻra bir-biriga mos 
kelishi yoki bir –biridan farq qilishi mumkin. Mazkur maqsadlar – muomala 
ishtirokchilarida mavjud boʻlgan mahlum motivlar tahsirida yuzaga kelib, ularni 
amalga oshirish har bir insonda muomalaning obhekti va subhekti sifatlarini 
rivojlanishi davomida shakllanadigan turli xulq-atvor usullaridan doimiy 
foydalanishni taqozo qiladi.
Koʻpgina hollarda, muomala deb ataluvchi insonlarning shaxslararo 
munosabatlari faoliyat bilan chambarchas bogʻliq holda uning amalga 
oshirilishining sharti sifatida yuzaga chiqadi. SHu bilan birga, muomala xizmat 
qilayotgan faoliyat turi faoliyat qatnashchilari orasidagi muomala mazmuniga, 
shakliga, uning jarayoni oqimiga oʻz tahsirini oʻtkazadi. 
SHaxslararo muomala, uning amalga oshirilishi insonlarning oʻzaro 
hamkorligini taqozo etadigan faoliyatning zaruriy komponenti boʻlibgina qolmay, 
bir vaqtning oʻzida insonlar jamiyati normal hayoti uchun zaruriy sharoit hamdir. 
Odamlarning turli birlashmalarida shaxslararo muomala xarakterini 
solishtirganda ular orasidagi oʻxshashliklar va farqlar yaqqol koʻzga tashlanadi. 
Oʻxshash tomonlari muomala ular turmushining zaruriy sharoiti, ular oldiga 
qoʻyilgan vazifalarni samarali bajarish va ularning oldinga harakat qilishlari omili 
ekanligida koʻrinadi. SHu bilan birga har bir jamoa oʻzidagi ustun faoliyat turi 
bilan xarakterlanadi.
Rivojlanishning toʻlaligi, ushbu elementlarning amalga oshishi muloqot 
davomida insonning ahvoliga jiddiy tahsir koʻrsatadi. Masalan, muloqot davomida 
istalgan axborotning olinganligi, tushunilganligi haqidagi signalning mavjudligi 
qoniqish hissini keltirib chiqaradi, keyingi muloqot jarayonini yanada 
faollashtiradi. 
Yuqorida keltirilgan fikr-mulohazalar va toʻplangan ilmiy manbalar muomala 
jarayoni va kasbiy muloqot sohasida ilmiy izlanish olib borayotgan tadqiqotchilar 
hamda keng kitobxonlar ommasi uchun foydali boʻladi degan umiddamiz. 


95 

Download 2,01 Mb.
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   41




Download 2,01 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Presentation · May 2019 doi: 10. 13140/RG

Download 2,01 Mb.
Pdf ko'rish