Psixologiyaga oid atama va izohli lug`atlar to`plami  4 Affekt

Download 289,69 Kb. Pdf ko'rish
bet	4/14
Sana	13.01.2024
Hajmi	289,69 Kb.
	#136434

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 14

Individ
Ijtimoiy norma

Deviant xulq – atvor – ijtimoiy deviantlikni kiritib chiqaruvchi
Xulq – atvor
Dadillik– kishining xayot va omonligi uchun omon bo’lgan kishilarni yengishda
ko’rinadigan iroda kuchidir.
Do’stlik– o’zaro bir- birini tushunuvchi 2 inson o’rtasida yuzaga keluvchi emotsional
ijobiy xisdirodatda bir jins vakillari orasida yuzaga keladi.
Jamiyat– tabiatning bir qismi, borliqning aloxida shaqlini ifodalaydigan falsafiy
tushuncha odamlar uyushmasining maxsus shaqli kishilar o’rtasida amal qiladigan ko’plab
munosabatlar majmuasidir.
Individ– odamzodning vakili, o’ziga xos takrorlanmas xususiyatlar egasi hisoblanish
odam.
Innovatsiya– ijtimoiy amaliyotda sezilarli o’zgarishlar tug`diradigan turli xil yangiliklar
yaratish va tadbiq etish.
Idrok – sub’ekt tomonidan uning ongiga nisbatan tashqi dunyodan ajratib olinadigan ba’zi
butunlik va yaxlitliklarning bilish jarayoni va harakatlari davomida ongda aks ettirilishidir (bunga
boshqa kishilar va inson o’z tanasini aks ettirish ham kiradi). Aytaylik, insonning o’z tanasining
sog`ligi yoki nosog`lomligi to’g`risidagi ichki a’zolardan kelayotgan signal natijasida
shaqllanadigan obrazni idrok etish ham, etmaslik ham mumkin. Ko’pincha esa idrok deganda
tabiiy va sotsial dunyodagi predmetlarni in’ikos ettirish tushuniladi. Ob’ekt bo’lsa tashqi muhitda
tayyor holda bo’ladi-yu, u insonga ta’sir qiladi va natijada u inson tomonidan avtomatik tarzda aks
ettiriladi, anglanadi, desak, unchalik to’g`ri emas. Aksincha, inson tartibsiz holdagi kechinma va
tasavvurlar orasidan ba’zi ob’ektlarni ajratib oladi va bu bilan go’yoki ushbu tartibsizliklarni
tartibga keltiradi. Inson sezgi a’zolariga ta’sir qilish uchun biron narsa idrok etildi, anglandi
deyishga hali erta. Predmet yoki predmet emas deb hisoblash insonning o’ziga bog`liq: kim
uchundir tashqi muhitda musiqaviy ovoz va shovqinlar, ularda uyg`unlashmaganlik (dissonans)
va uyg`unlik (konsonaj); kimgadir esa mashinaning ishlashidan darak beruvchi shovqin yoki
hayvonlar tomonidan chiqarilayotgan ovozlar, kim uchundir suhbatdoshning nutqidagi mantiqiy
urg`u berishlar, kimgadir turar joylarni muvaffaqiyatli yoki muvaffaqiyatsiz rejalashtirish va
boshqalar. Kimlar uchundir esa, agar u bunday narsalarni bilmasa, ular go’yoki yo’qdek «zo’r
berib eshitmaslik va ko’rmaslik» payida bo’ladi.
Iroda – insonning o’z psixikasi va hatti-harakatlarini ongli ravishda boshqara olishida
namoyon bo’ladigan xususiyati (holati) dir. Iroda ongli tarzda o’z oldiga qo’ygan maqsadiga
erishishi yo’lida ro’y beradigan to’siqlarni yengib o’tish davomida namoyon bo’ladi. Uni o’z-
o’zini zo’rlab qiynash bilan tenglashtirmaslik kerak. Iroda hamma vaqt ham o’z-o’zini majburlash

bilan bog`liq emas. Bu baribir o’z maqsadiga erishishishi yo’lida ishonch, kelishish, ayyorlik,
o’rgatish, o’z xususiyatlaridan mohirona foydalanish (odatlar, standart reaksiyalar, zaifliklardan)
bo’lishi mumkin.
Ijtimoiy norma – shaxs xaytida shunday kategoriyaki, u jamiyatning o’z a’zolarixulq –
atvoriga nasbatan ishlab chiqqan va ko’pchilik tomonidan e’tirof etilgan harakatlar talabi.

Download 289,69 Kb.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 14

Download 289,69 Kb.

Pdf ko'rish