ham bog‘liq. Agar inson asablangan, dipressiya yoki kasal (ayniqsa
teri kasalligi, yurak tomir
tizimi, asab tizimi va hakazo) yoki mast holatida bo‘lsa tokni xavfi yanada oshadi.
“Diqqat faktori” ham, katta ahamiyatga ega. Agar inson elektr tokni “urishiga”, “tayyor”
bo‘lsa, ta’siri kamayadi, agar “urishi” kutilmagan bo‘lsa xavfi keskin oshadi.
Elektr qurilmalarini ishlatish xavfligini taxlili inson tanasidan o‘tayotgan tokni meyorida,
turli holatida kuchlanish ostida qolishi va turli tarmoqdagi turli factor
va parametrlarini ulanib
qolishi ta’sirini baholashiga keltiradi.
Elektr tarmoqlar o‘zgaruvchan va o‘zgarmas tokli bo‘ladi. O‘zgaruvchan tok bir fazali va
ko‘p fazalilarga ajratiladi. O‘zgaruvchan tokni uch fazali tarmoqlar turi eng ko‘p qo‘llaniladi.
Transformator yoki generator neytral rejimi bo‘yicha, uch fazali tarmoqlar izolyasiyalangan yoki
mustahkam erga ulangan bo‘lishi mumkin. Agar generator yoki transformator erdan
izolyasiyalangan bo‘lsa, yoki katta qarshilik orqali erga ulanilgan bo‘lsa,
izolyasiyalangan
neytral
(kuchlanish transformatorlar, kompensatsiyalovchi g‘altaklar va boshqalar) deb ataladi.
Agar erga ulash qurilmalariga to‘g‘ridan-to‘g‘ri, yoki kichik qarshilik
apparatlar orqali erga
ulangan bo‘lsa, mustahkam erga ulangan neytral (tok transformatorlari va boshqalar) deb ataladi.
Tayanch so‘z va iboralar:
Elektr tokidan zararlanish, qisqa tutuashuv, izolyasiya , elektr yoyi, elektr xavfi, insonning
shaxsiy xususiyati, avtomat o‘chirgich, saqlagich, elektr xavfi.
Sinov savollari:
1.
Elektr yoyi nima va u qanday yuz beradi?
2.
Agar elektr jihozlarini ishlatish jarayonida elektr havfi yuzaga kelsa qanday chora
ko‘riladi?
3.
Elektr tokidan jarohatlanish og‘irligi insonni shaxsiy xususiyatlarga bog‘liqligi
to‘g‘risida nimalami bilasiz?.
4.
Avtomat o‘chirgichning qisqa tutushuv yuz berganda ishga tushishini tushuntirib
bering
5.
Elektr tokidan zararlanishlaming yuzaga kelishiga sababchi qanday omillami bilasiz?
