Insonlarni elektr tokidan himoyalash usullariga qarab, elektrotexnik mahsulotlarini sinflanishi Insonlarni elektr tokidan himoyalash usullariga qarab, elektrotexnik mahsulotlar beshta sinfga bo‘linadi: -
0 sinfi – kamida ish izolyasiyasiga ega bo‘lgan mahsulotlar va erga ulash
elementlari bo‘lmagan xolda va agar shu mahsulotlar II yoki III sinfiga oid bo‘lmasa;
-
01 sinfi – kamida ish izolyasiyasi va bitta erga ulash elementiga ega bo‘lgan
mahsulotlar, oziqa manbaiga ulash uchun simi bo‘lmaydi.
-
I sinf – kamida ish izolyasiyasiga va erga ulash elementiga ega bo‘lgan mahsulot
I sinfli ozuqa manbai bilan erga ulanuvchi vilkasi bo‘lishi kerak.
-
II sinf – ikki qavatli yoki quvvatlantirilgan izolyasiya bo‘lgan va erga ulash
elemetnlari bo‘lmagan mahsulotlar.
-
III sinf – ichki va tashqi elektr zanjirini kuchlanishi 42 V dan oshmagan
maqsulotlar, III sinfiga oid maqsulotlarni to‘qridan to‘qri ulanadigan tashqi ozuqa
manbaini kuchlanishi 42 V dan katta bo‘lmasligi shart.
Elektr energiyasini ishlab chiqarish, uzatish va taqsimlash qoidalarini tasdiqlash to‘g‘risidaElektr energetikada nazorat bo‘yicha davlat inspeksiyasi «o‘zdavenergonazorat» boshlig‘ining buyrug‘i Elektr toki doimiy bir xil va zaruriy kattalikda bo‘lmaydi. Ular transformatorlarda
transformatsiya qilib ishlatiladi. CHunki iste’mol uchun ishlatiladigan elektr toki ishlab
chiqarish korxonasi va aholi uchun zaruriy kuchlanish va tok kuchi kattaligiga qarab ular
sozlanadi.
Aholi uchun asosan o‘zgaruvchan – chatotasi 50 Gs, kuchlanishi aholi
xonadonlarida 220 V, ishlab chiqarish uchun o‘rtacha 380 V elektr toki ishlatiladi(zaruriy
elektr qurilmalari o‘zining texnik pasportiga qarab tanlanadi). Elektr energiyasidan
foydalanishda uning ishlab chiqarish bir necha MV bo‘lishi undan to‘g‘ridan-to‘g‘ri
foydalanish imkoniyatini bermaydi. Om qonuni bo‘yicha, qolaversa elektr uzatish
qoidalari kuchlanish yuqori bo‘lgan holda uning isrof bo‘lishini kamaytirishini
ko‘rsatadi. Demak, ishlab chiqarilgan elektr energiyasi u Gidroelektr stansiyasidami,
Issiqlik yoki Atom elektr stansiyasidami iste’molchi hududiga etkazilishida kulanish
yuqoriga ko‘tariladi, iste’molchiga etib borgan joyida zaruriy kuchlanishni beradigan
pasaytiruvchi
transformatorlar
orqali
zaruriy
kuchlanishga
aylantiriladi.
Bu
transformatsiya ishlari o‘z navbatida tegishli elektr xavfsizlikni talab etadi.
Elektr tokini ishlab chiqarish, iste’molchiga etkazib berish maqsadida uzatish va
zaruriy joylarga taqsimlash bo‘yicha elektr energetikada nazorat bo‘yicha davlat
inspeksiyasi «O‘zdavenergonazorat» boshlig‘ining buyrug‘i chiqarilgan. Ushbu buyruq
har taraflama – ya’ni elektr energiyasini ishlab chiqarish, uzatish va taqsimlash bo‘yicha
tegishli chora-tadbirlar to‘g‘risida bo‘lib, ular qisqacha quyidagicha bayon etilgan:
ELEKTR ENERGETIKADA NAZORAT BO‘YICHA DAVLAT INSPEKSIYASI
«O‘ZDAVENERGONAZORAT» BOSHLIG‘INING
BUYRUG‘I
