|
Ishqalanishdagi tebranish hodisasi haqidaBog'liq Tribotexnikadan amaliy mashg\'ulotlar. Ahmedxo\'jaev XIshqalanishdagi tebranish hodisasi haqida
Ko‘p hollarda ishqalanish va tebranish o ‘zaro uzviy bog‘langan
holda namoyon bo‘ladi.
Harakatlanuvchi jismlarning notekisligi qo‘zg‘almas jism notekis-
liklari bilan har safar tutashganda mikroimpuls sodir bo‘ladi. Ya’ni
harakatdagi jismning absolut bikr, qo‘zg‘almas jism mikronotekis-
liklarini esa mikro prujinalar deb qarasak qo‘zg‘aluvchan jism uzluk-
siz tarzda sirtga tik (normal) yo'nalishda mikroamplitudali tebranish-
ga uchraydi.
Bu tebranishning amplitudasi o ‘ta kichik (mkm ulushlarida)
bo‘lib, chastotasi:
v =
M l j i ' i k l m
(5.1)
bu yerda, к - tutashish bikrligi koeffitsiyenti; m - harakatdagi jism
massasi.
Tebranish natijasida harakatdagi va qo‘zg‘almas jismlar bir-
biridan uzoqlashadi, amaliy tutash yuza ozayadi va ishqalanish kuchi
kamayadi. Sirpanish tezligi qancha katta bo‘lsa, shunchalik tebranish
amplitudasi va jismlarning uzoqlashuvi ham kattalashadi va ishqa
lanish kuchi kamayadi.
Shunday qilib moylanmagan va chegaraviy moylangan qismlarda
sirpanma ishqalanish kuchi ishqalanishni o ‘zi tug‘dirgan tutashish
tebranishi tufayli doimo ozroq bo‘ladi. Texnikada majburiy tebranish
berib ishqalanish kuchi kamaytiriladi (elektrodinamik, elektrik yoki
pezokeramik qurilmalar). Ishqalanish kuchining kattaligi qurilmaning
xususiy va majburiy tebranishlar chastotasi yaqinlashganda eng kam
bo'ladi.
Konstruksiya normal yo‘nalishda majburiy tebranma tebranishlar
chastotasi (5.1) formuladagi qiymatga, urinma (hox bo‘ylamasiga hox
ko'ndalangiga) yo'nalishda tebransa normalli majburiy tebranishlar
chastotasi:
v
= 1 / 4л-
V
к / m
(5.2)
Majburiy tebranishlaming tutash siitlarini yeyilishiga ta ’siri to ‘liq
o'rganilgani yo‘q. Chastotasi 5—50 P li urinma va normal tebra-
nishlarda tormoz va muftalaming friksion elementlarini tez yeyilishi
kuzatilgan.
|
| |
