2.4. Agregat-potok usuli
Temirbeton buyumlarini ishlab chiqarishda agregat-potok usuli keng qo‘llaniladi. Umumiy texnologik jarayon alohida operatsiyalardan tashkil topadi. Qoliplarga armatura to‘r va sinchlari hamda beton qorishmasini joylashtirish va zichlash bir texnologik postda, buyumlarni qotirish esa maxsus issiqlik agregatlarida (bug‘ kameralarida yoki avtoklavlarda) bajariladi.
Agregat-potok liniyasida asosan qoliplarni ochish va tayyorlash, qoliplarni betonlash va zichlash, buyumlarni oldindan ushlab turish hamda issiqlik bilan qotirish kamerasi (odatda chuqurlik bug‘lash kamerasi ishlatiladi) postlari joylashadi. Qoliplarga armatura joylash, ularni tozalash, moylash, texnik nazoratdan o‘tkazish kabi qo‘shimcha ishlar bajariladigan postlar ham shu liniyaga joylashtiriladi. Postlar texnologik jihatdan bir-biriga bog‘liq bo‘lmaydi va xar qaysi postning ish ritmi 8...16 min.atrofida bo‘ladi. Buyumlar bir postdan ikkinchi postga osma yoki ko‘prik kran yordamida siljitiladi.
Agregat potok usulining texnologik liniyasiga quyidagilar kiradi: qoliplovchi agregat (betonquygich bilan birgalikda), armatura, to‘r va sinchlarni tayyorlovchi hamda armaturani taranglovchi stanoklar, qolipo‘rnatgich, issiqlik bilan qotirish kamerasi, qoliplarni bo‘shatish, buyumni sovutish va texnik nazorat qilish uchastkalari, shuningdek qoliplarni tozalash, moylash va armaturalash postlari, tayyor buyumlar sifatini nazorat qiluvchi stend va x.k. kiradi. Agregat-potok liniyasining texnologik sxemasi quyidagicha:
Қолипларни тайёрлаш (тозалаш ва мойлаш)
Қолипларни бошланғич вазиятга қайтариш
Арматуралаш, боғлаш деталларини ўрнатиш
Буюмни омборга жўнатиш
Бетон қоришмасини қуйиш
Буюмни совутиш, техник назо-рат қилиш ва расмийлаштириш
Бетон қоришмасини зичлаш
Қолипни очиш, буюмни чиқариш
Иссиқлик камерасига ўтказиш
Иссиқлик билан қотириш
Elementar sikllarning davom etish vaqtini qabul qilingan mashina va uskunalarning tavsiflari hamda qo‘lda bajariladigan jarayonlar tavsiflari orqali hisoblaymiz.
Plitani agregat-potok usulida tayyorlashda postlarning hisobiy ish sikli 15 min.bo‘lsin [2.6]. Kamerada issiqlik bilan qotirish sikli 11s (jad.1.ilova 2), issiqlik miqdori 80...90:S. Liniyaning yillik unumdorligi chiqariladigan buyumning xili, buyumni quyish rejimi va quyish postining ishlash vaqti asosida quyidagicha hisoblanadi:
(2.4)
Bu erda S=262·0,943=247 yildagi hisobiy ish kunlari (jadval 1.2), V=16 sutka davomidagi ish soatlari, V=0,9 m3 buyum betoni hajmi, (markasi PD-2x2,25x20 bo‘lgan yo’l plita uchun), Ts=15 min.postlarning hisobiy ish sikli. Unda (2.4) ga asosan:
Berilgan unumdorlikni ta’minlash uchun quyuvchi postlar soni:
≈2 dona qabul qilamiz
Demak 2ta quyuvchi post etarli bo‘ladi. (P=18000 m3 sexning yillik ish unumdorligi).
Alohida elementar sikllarning bajarilishi vaqtlari va ketma-ketligi quyida keltirilgan (jadval 2.5).
Agregat-potok usulida elementar sikllarning bajarilish vaqtlari
Jadval 2.5.
№
|
Jarayonlarning bajarilishi ketma-ketligi
|
Mexanizmning yurish masofasi ,m
|
Mexanizmning tezli-gi, m/min
|
Hisobiy mashina yoki ishchi vaqti, min.
|
Ishning hajmi, jarayonlar bo‘yicha
|
Jarayonning davom etish vaqti, min
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
1
|
Qolipni ochish, tozalash va moylash
|
-
|
-
|
3x3
|
1-qolip.
|
9
|
2
|
Qolip bortlarini yopish
|
-
|
-
|
5
|
1-qolip.
|
5
|
3
|
Qolipga armaturalarni joylashtirish
|
-
|
-
|
5x2
|
1-buyum
|
10
|
4
|
Betonquygichni beton bilan yuklash
|
-
|
10
|
1
|
1,2m3
|
1
|
5
|
Betonquygichning quyish postiga siljishi
|
10
|
10
|
1
|
1,2m3
|
1
|
6
|
Qolipni titratmamaydon-chaga o‘rnatish:
a)qolipni kran yordamida qolipo‘rantgichga quyish
b)qolipning titratmamay-donchaga quyilishi
Jami:
|
5
6
|
5
6
|
1
1
|
1-qolip
1-qolip
|
1
1
2
|
7
|
Beton qorishmasini quyish va zichlash:
a) birinchi qatlam betonni quyish
b) qolipni titratish
v) ikkinchi qatlam betonni quyish
g) qolipni titratish
d) zichlovchi yukni kran yordamida o‘rnatish
e) yuk yordamida qo‘shimcha zichlash
j)zichlovchi yukni olish
z)buyum yuzasini silliqlash
Jami:
|
12
-
12
-
6
-
6
12
|
12
-
12
-
6
-
6
4
|
1
1
1
1
1
1
1
3
|
0,6m3
0,6m3
0,6m3
1,2m3
1-yuk
1,2m3
1-yuk
1-buyum
|
1
1
1
1
1
3
1
3
12
|
8
|
Betonquygichning oldin-gi vaziyatga qaytishi
|
10
|
20
|
1
|
-
|
1
|
9
|
Betonlangan qolipni kran yordamida issiqlik kame-rasiga o‘rnatish va kamera-dan qolipni chikarib olish:
a)qolipni kameraga keltirish
b)qolipni kameraga tushirish
v)kameradan tayyor bo‘lgan buyumni chiqarish
g)kranning qolipni qoliplarni ochish va tozalash postiga keltirishi
d)qolipni tushirish
Jami:
|
40
4
4
15
4
|
20
4
4
20
8
|
1
0,5
1
0,5
0,5
|
1-qolip
1-qolip
1-qolip
1-qolip
1-qolip
|
1
0,5
1
0,5
0,5
3,5
|
10
|
Qolipni kran yordamida be-tonlash postiga keltirish:
a) tozalangan va moylangan qolipni ko‘tarish
b) qolipning armaturalash postiga keltirilishi,
v) qolipni tushirish va yangi armaturalangan qolipni olishi,
g)kranning qolip bilan qolipo‘rnatgichga kelishi
Jami:
|
4
40
6
10
|
8
25
4
20
|
0,5
1,5
1,5
0,5
|
1-qolip
1-qolip
1-qolip
1-qolip
|
0,5
1,5
1,5
0,5
4,0
|
11
|
Buyumlarni texnik nazorat qilish, postga keltirish va undan omborga jo‘natish:
a)kranning qoliplarni ochish postiga kelishi,
b)buyumni ko‘tarish,
v)buyumni texnik nazorat qilish postiga keltirish,
g)buyumni tushirish,
d) nazoratdan o‘tgan buyumni ko‘tarish,
e)buyumning yuk tashuvchi telejkaga keltirilishi,
z)buyumni telejkaga yuklash,
k)kranning orqaga qaytishi
Jami:
|
20
4
15
4
4
15
4
15
|
40
8
30
8
8
30
4
40
|
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
1,0
0,5
|
1-buyum
1-buyum
1-buyum
1-buyum
1-buyum
1-buyum
1-buyum
-
|
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
1,0
0,5
|
|
