195
SUN’IY INTELLEKT
“RAQAMLI IQTISODIYOT” ILMIY
-ELEKTRON JURNALI | 5-SON
WWW.INFOCOM.UZ
Abstract:
This article explains the concept of artificial intelligence. The role it
plays in the life of humanity and the areas where it is used are highlighted. Advantages
are listed, disadvantages and dangerous aspects are discussed.
Technology and
artificial intelligence used in the fields of transport, agriculture,
and tourism will be
highlighted.
Key words:
Artificial intelligence, cognitive ability, algorithm, GPS sensor,
robot, modern technologies, drones, prognosis.
Kirish
Bugungi globallashuv davrida har bir sohada katta sur’atlar bilan zamonaviy
texnologiyalarning
qo‘llanilishini
ko‘rishimiz
mumkin.
Tom
ma’noda
texnologiyalarni amaliyotga tadbiq etish zamon talabiga aylangan.
Zamonaviy
texnologiyalar insoniyat hayotiga kirib kelishi bilan kundalik turmush tarzining
asoslaridan biriga aylandi desak mubolag‘a bo‘lmaydi. Oxirgi paytda tez-tez eshitib,
murojaat qilayotganimiz sun’iy intellektning vazifasi, inson hayotida tutgan o‘rni va
qaysi sohalarda eng ko‘p murojaat etilayotgani va sun’iy intellektni yaratishdan asosiy
ko‘zlangan maqsadlar nimalardan iboratekanligi haqida so‘z yuritamiz.
Adabiyotlar tahlili va metadologiya
Aql-idrok, tafakkur bu insonni tashqi olam bilan bevosita bog‘lovchi, fikr
yuritib, xulosa chiqarish qobilyatidir. Bunda inson o‘z aql-idrokiga suyangan holda
ma’lumotlarni qabul qiladi, tahlil qilib biror qarorga keladi. Bu miyaning eng yuqori
funksiyasi kognitiv qobilyati yoki kognitiv funksiyasidir.
Bu hususiyat insoniyatga
fikrlash, yangi g‘oyalarni topib amalga tatbiq etish imkonini beradi. Ana shunday
insoniyatning izlanishlari natijasida paydo bo’lgan tushunchalardan biri bu sun’iy
intellektdir.
Sun’iy intellekt bu – insonning mantiqiy va ijodiy
funksiyalarini bajaruvchi
intellektual sun’iy tizim deganidir. Ya’ni bu atama orqali turli yo‘nalish va
maqsadlarga qarab ishlab chiqilgan, insonning aql salohiyatini o‘zida namoyon etuvchi
robot yoki qurulmadir. Ko‘pchiligimizning hayolimizga robot deganda so‘zlaydigan,
buyruqlarni bajaruvchi, biror ko’nikmaga moslashtirilgan mashinani tushunamiz.
Sun’iy intellekt ham shunga o‘xshash ammo undan murakkabroq va inson bajarishi
mumkin bo’lgan vazifalarni o‘zi bajara olishi bilan xususiyatlanadi. Sun’iy intellekt
bu- sun’iy intellekt tizimlarining kognitiv funksiyalarni namoyish qilish qobilyati:
o‘rganish, shu jumladan o‘z tajribasidan, berilgan parametrlarga moslashish va ilgari
faqat odamlar (yoki undan yuqori hayvonlar) uchun mavjud bo‘lgan
vazifalarni
bajarish [1].
Shu o‘rinda intellekt tushunchasiga ham to‘xtalib o‘tsak. Intellekt lotincha
bilish, tushunish – insonning aqliy qobilyati, hayotini, atrof-muhitni ongida aynan aks
