|
«G20» ( «G8»ўрнига келди); 2. Рейтинг агентликлари мавқеи ортди
|
| bet | 6/13 | | Sana | 20.11.2023 | | Hajmi | 2,34 Mb. | | #101579 |
Bog'liq 2-мавзу. Глобаллашув ЖИнинг асосий тенденцияси1. «G20» ( «G8»ўрнига келди); 2. Рейтинг агентликлари мавқеи ортди; 3. Регионал (минтақавий) иқтисодий ташкилотлар сони ортди ( 60 дан ортиқ); 4. Халқаро ташкилотлар (ХВФ, Жаҳон банки, ЮНКТАД, ОБСЕ, НАТО, ОЭСР, ЕБРР, ФАТХ, ФАО, МОП, МОТ и др.); 5. ТМК, энергетика соҳавидаги (нефт ва газ қазиб олиш), стуғурта ва молиявий холдинглар ва корпорациялар, кйирик ва трансмиллий банклар (100дан ортиқ); 6. Институционал инвесторлар (пенсион и инвест. фондлари, суғурта компаниялари, миллий фондлар ва х.к.); 7. Нодавлат ташкилотлар; 8. Мегаполис шаҳарлар; 10. Машҳур шахслар (Нобел мукофоти лауреатлари, университет профессорлари, таниқли молиячилар, тадбиркорлар ва х.к.) 11. Халқаро Иқтисодий Форум(WEF ва х.к.).
Глобал молиявий тизим
Трансмиллий ишлаб чиқариш
Ягона информацион макон
Халқаро ташкилотлар
Жаҳон иқтисодиёти глобаллашуви
Халқаро хуқуқ
Иқтисодий, савдо ва божхона иттифоқлари
Жаҳон иқтисодиётининг глобаллашуви
Халқаро савдо
Интеграция и регионализация. Транснационализация. - Иқтисодий глобализация биринчи навбатда қуйидагилар билан аниқланади:
- 1. Савдо ва бошқа айирбошлашни либераллаштириш-эркинлаштириш. Дунёнинг аксарият мамлакатлари (ЖСТга аъзо мамлакатлар) товарлар ва капиталнинг трансчегаравий ҳаракатига божхона ва бошқа тўсиқларни камайтирдилар. Савдо эркинлигини нафақат етакчи саноат кучлари, балки дунёнинг кўплаб давлатлари сиёсатининг асосий принципига айлантириш учун шароитлар яратилмоқда. Ташқи иқтисодий фаолиятнинг эркинлашуви ва иқтисодий тизимларнинг очиқлиги ишлаб чиқариш ва айирбошлашнинг байналминаллашуви жараёнига туртки берди.
- 2. Халқаро механизмлар ва институтларни (БМТ, ХВФ, Жаҳон банки, ЖСТ) иқтисодий, савдо ва молиявий ташкилотлар, минтақавий, тармоқ ва халқаро тузилмаларни шакллантириш. Турли мувофиқлаштирувчи ва тартибга солувчи органларнинг халқаро иқтисодий муносабатларга, уларни ривожлантириш қоидалари ва стратегияларига таъсири самарадорлиги жуда катта.
- 3. Жаҳон миқёсида рақобатнинг кучайиши. Бу жараён ижобий томони (у маҳсулот сифатини яхшилаш эса ҳар томонлама ишлаб чиқариш харажатларини камайтиришни рағбатлантиради) ва салбий томони (саноат гигантлари ва ривожланаётган мамлакатлар ривожланаётган давлатлар миллий саноати, уларнинг ички бозорларини қўлга олиш, ўрнашиш хавфи ортади ва натижада ривожланаётган давлатларда иқтисодиё ўсиш пасайиши мумкин. Жаҳон миқёсида рақобатнинг кескинлашуви саноати ривожланган мамлакатларда ҳам муаммолар туғдиради (маҳаллий корхоналар рақобатбардошликни таъминлаш, ишчиларга ижтимоий кафолатларни қисқартириш, ишлаб чиқаришни меҳнат нархи паст бўлган ривожланаётган мамлакатларга кўчириш). Глобал рақобат таъсири остида ижтимоий иқлим ривожланган мамлакатларда ҳам ёмонлашмоқда ва ишсизликнинг ўсиши хавфи ортиб бормоқда.
- 4. Жаҳон саноат кучларининг рақобатбардош устунлигидан ҳимоя қилиш доирасида минтақавий интеграция гуруҳларининг пайдо бўлиши. Алоҳида давлатларнинг савдо-иқтисодий, пул уюшмалари ва бирлашмалари ўзаро ҳамкорлик учун қулай шарт-шароитлар яратиб, минтақавий асосда меҳнат тақсимотини чуқурлаштиради ва глобал рақобатда қатнашувчи давлатларнинг позицияларини мустаҳкамлайди.
- Жаҳон иқтисодиётининг таркиби мураккаблашиб бормоқда, унинг субъектлари нафақат алоҳида давлатлар, балки уларнинг давлат усти тузилмалари билан интеграция гуруҳларидир. Минтақавий даражада нафақат савдо қоидалари ва шартлари белгиланади ва тегишли битимлар тузилади, шу боис рақобат ҳам кучаймоқда.
- Шундай қилиб, Европа Иттифоқи билан иқтисодий рақобат рақобат афзалликларини таъминлаш мақсадида, Aмерика Қўшма Штатлари, Шимолий ва Жанубий Aмерика ўртасида эркин савдо зонасини яратиш ниятида. Осиё минтақаси ҳам минтақавий рақобат афзалликларини шакллантирмоқда.
|
| |
