Adabiyotlar:
1. N.Jabbarov “Ximiya va atrof-muxit”, Toshkent “Ukituvchi”, 1992 yil 13-27
betlar.
2. SH.Otaboev, M.Nabiev “Inson va biosfera”, Toshkent “Ukituvchi”, 1995 y. 24-
35 bet.
3. YU.SHodimetov “Ijtimoiy ekologiyaga kirish”, Toshkent “Ukituvchi”, 1994 yil,
169-
171 betlar.
4. X.T.Tursunov “Ekologiya asoslari va tabiatni muxofaza kilish”, Toshkent
“SaodatRIA”, 1997 yil, 19-26 betlar.
GLOSSARIY
Ingliz tilida
O‘zbek tilida
Atamaning ma’nosi
Additive
Qo‘shilma
Qorishma va ashyolar tayyorlashda
ularning xususiyatini (xossasini) yaxshilash
158
uchun qo‘shiladigan kimyoviy modda
Adhesion
Adgeziya
Yopishqoqlikni ifodalovchi ko‘rsatgich
(adgezion mustahkamlik).
Age of concrete
beton yoshi
Beton qorishmani qotgandan keyin o‘tgan
davri yoki yoshi
Air time
havoli g‘ovaklar
Qurilish ashyolari ichidagi bo‘shliqlar,
g‘ovaklar
Analytical
Tahlil
Tahliliy qilib olingan ma’lumotlar
Antiseptics
antiseptik
Yog‘ochni kimyoviy suyuqliklar bilan
shimdirib chirishdan asrash.
Bank
Bo‘r
Cho‘kindi tog‘ jinsi
Bas-relief
barelef
Tekis yuzaga bo‘rttirib ishlangan surat,
naqsh.
Birch
Qayin
Bargli daraxt turidan ishlangan yog‘och.
Bitumen
Bitum
Neftni qayta ishlaganda chiqadigan oxirgi
saqichsimon qora rangli ashyo.
Bitumen floor-
mat
bitum to‘shak
Tolali ashyoni bitum bilan shimdirilgani.
Brick pyerforated teshikli g‘isht
Bino va inshootlar tashqi devoriga
teriladigan pardozbop qoplama g‘isht
Building norms
and rules
qurilish me’yorlari
va qoidalari
Qurilish ashyolari ishlab chiqarishda va
ishlatishda amal qilinadigan qoidalar
Building gypsum qurilish gipsi
Qurilishda ishlatiladigan gips
Cyeramics
sopol buyumlar
Loyni kuydirib ishlangan buyumlar
Clay brick
g‘isht loyi
G‘isht yasash uchun mo‘njallangan loy
Concrete
Beton
Qum, shag‘al yoki chaqilgan tosh, sementni
suv bilan qorishtib tayyorlangan sun’iy
tosh.
Concrete easy
yengil beton
Yengil, syerg‘ovak to‘ldirgichli beton
Concrete heat
resisting
olovbardosh
Arxitektura ashyolarining olovga
chidamliligi
Concrete mixyer
betonqorgich
Avtomashinaga yoki qo‘zg‘almas qilib
o‘rnatilgan uskuna.
Concrete
preliminary
strained
oldindan
taranglashtirilgan
beton
Oldindan taranglashgan, kuchlanishdan
beton qorishmasiga joylangan asosiy
armaturani tortib taranglashdan keyin hosil
qilingan beton
Conglomyerate
konglomyerat
Har xil tog‘ jinslarni maydalab, bosim
ostida tosh bo‘lgan ko‘p jinsli tabiiy
cho‘kindi tosh.
Corrosion
zanglash
Zararli muhit ta’sirida qurilish
ashyolarining buzilishi, temirni zanglashi.
Creep
siljuvchanlik
Deformatsiyaning uzoq muddatda
rivojlanish ko‘rsatkichi
Cycle
Sikl
Texnologiya jarayonini yoki uslubni qayta-
qayta qo‘llanilishi.
Durability
chidamlilik
Ashyolarning uzoq davr buzilmasligi
159
Dye
rang byeruvchi
modda
Ashyoga rang byeruvchi modda, bo‘yoqqa
rang byeruvchi pigment
Facing material
qoplama ashyo
Arxitektura inshootlari fasadini qoplashda
ishlatiladigan ashyo
Fyerro-concrete
temir-beton
Ichida armatura yoki simdan to‘qilgan to‘ri
bo‘lgan beton
Fibres
Tola
Qurilish ashyolari tarkibidagi tolalar
Fillyer
to‘ldirgich
Qorishmalar tayyorlashda ishlatiladigan
modda
First coat
gruntovka
Gruntlash, bo‘yoqni yuza bilan yopishishini
yaxshilaydigan birlamchi oq, rangsiz suyuq
bo‘yoq.
Foam concrete
ko‘pikbeton
Sementni suv bilan qorishtirishda
ko‘pirtiruvchi modda qo‘shib qotirib
ishlangan juda engil beton.
Freezing
Muzlash
Ashyolarning sovuq havo ta’sirida muzlashi
Frost resistance
muzlashga chidamli
Qurilish ashyolarini muzlashga chidamliligi
Glass wool
shisha taxta
Yerigan shisha juda kichik teshiklardan
bosim bilan chiqazilib sovitib yig‘ilgan
paxta
Glaze
Glazur
Sir, sopol va chinni idishlarga surtiladigan
bo‘yoq
Glue joinyer's
yog‘och yelimi
Duradgorchilikda ishlatiladigan yelim
Glutinous paint
yelimli bo‘yoq
Yelim tarkibli bo‘yoq
Granite
Granit
Birlamchi tog‘ jinsi, harsangtosh
Ground sandy
qumtuproq
Qumlituproq, qumloq
Gypsum concrete gipsli beton
Gips asosida tayyorlangan beton
Gypsum knitting
substances
gips bog‘lovchi
moddalar
Gips asosida tayyorlangan bog‘lovchi
moddalar
Hardness
qattiqlik
Ashyolarning qattiqligi, mustahkamligi
Harmful
substances
zararli modda
Qurilish ashyolari xossalarini
yomonlashtiruvchi modda
Heat
conductivity
issiqlik
o‘tkazuvchanlik
Ashyolarning o‘z qatlamidan issiqlikni
yaxshi o‘tkazishi
Heat resisting
brick
Olovga chidamli
g‘isht
Yuqori haroratda mustahkamligi
kamaymaydigan olovbardosh g‘isht
Hydraulic
knitting
substances
gidravlik bog‘lovchi
moddalar
Suvda va namlikda qotadigan bog‘lovchi
moddalar
Hydrothyermal
processing
issiqlik ishlov
Beton qorishmani normal qotirishda suv
bug‘i bilan ishlov berish
Inflammability
yonuvchanlik
Qurilish ashyolarining qanday haroratda
yonuvchanligi
Isolation
izolyasiya
Konstruksiyalarni suv va boshqa zararli
moddalardan
saqlash
uchun
ularga
qoplanadigan,
surkaladigan
yoki
yopishtiriladigan moddalar, ashyolar
160
Larch
Tilog‘och, igna bargli daraxt yog‘ochi
Linoleum
linoleum
Polni qoplashda ishlatiladigan o‘rama
ashyo
Liquid glass
suyuq shisha
Havoiy bog‘lovchi sifatida ishlatiladigan
modda
Loess
Lyoss
Soz tuproq
Magnesite
magnezit
O‘tga chidamli tog‘ jinsi. Domna
xumdonlarining o‘txona devorlarini
qurishda ishlatiladi.
Majolica
Mayolika
Tomonlari 20x20x8 mm ga teng pradozbop
qoplama. Rangdor sopol plitka
Marble
marmar
Metamorf tog‘ jinsi
Mark of concrete beton markasi
Beton namunasini siqilishdagi
mustahkamlik chegarasi.
Marl
Myergel
Mineral 20-25% tuproqli cho‘kindi tog‘
jinsi
Mastic
mastika
Bo‘tqa, yelimlab yopishtirish uchun
ishlatiladi
Mineral raw
materials
mineral hom ashyo
Qurilish ashyolari ishlab chiqarishda
ishlatiladigan tabiiy hom ashyo
Mixyer
Qorgich
Beton qorishmasini tayyorlaydigan uskuna.
Mobility
harakatlanuvchanlik
Qorishmalarning suyuqliligi,
qo‘zg‘aluvchanligi
Oak parquet
Emanli parket
Eman daraxtidan ishlangan parket
Paint
Bo‘yoq
Arxitektura inshootlarini pardozlashda
ishlatiladigan modda
Pigment
pigment
Tabiiy va sun’iy kukun, rang beruvchi
Plasticity
plastiklik
Qorishmalarga ishlov berishni
osonlashtiradi
Plinth
CHaspak
Pol bilan devor oralig‘idagi chokni berkitib
turadigan yog‘och yoki polimyer reyka,
ensiz taxta.
Polishing
jilolash
Ashyolarga sayqal berish, yaltiratish
Polyfoam
ko‘pikplast
Serg‘ovak polimyer ashyo issiqlik, tovush,
suv va elektr tokini o‘tkazmaydi. Issiqlik va
tovushni izolyasiyalashda ishlatiladi.
Pottyer's pipe
sopol quvur
Loydan tayyorlanib, pishirilgan quvur
Propyerty
xossa, xususiyat
Ashyoning ishlatilish joyini belgilovchi
omil
Reinforced
concrete
armaturalangan beton Beton qorishmani qolipga joylashda
armatura bilan qotirilgan.
Road bitumens
yo‘lbop bitumlar
Yo‘l qurilishida, asfaltbeton tayyorlashda
ishlatiladigan bitum
Roasting
kuydirish, pishirish
Yuqori haroratda ishlov berish, qizdirish
Rock
tog‘ jinsi
Qurilishda ishlatish uchun kesib,
silliqlangan tosh
Roofing material Tombop ashyo
Qatronni bitumga shimdirilgan tombop
161
o‘rama ashyo
Rotting
Chirish
Ashyoning ma’lum muddatdan keyin
emirilishi
Sedimentary rock cho‘kindi tog‘ jinsi
Ko‘p asrlar davomidi turli xil
minyerallarning cho‘kishidan zichlanib
hosil bo‘lgan tosh
Shingle
rezgi taxta
Yog‘ochdan ishlangan yupqa va ensiz taxta
Slag
Toshqol
Temir rudasini eritganda suyuq mineral
jinsni qotgani.
Small rubble
chaqiq tosh
Mayda chaqilgan tosh (щeben)
Sound-proof
material
tovush
izolyasiyalovchi
ashyo
Tovush o‘tkazmaydigan ashyo
Stability
turg‘unlik
Ashyo xossalarini o‘zgarmasligi
Stone decorative
manzarali tosh
Bino va inshootlarni pardozlashda
ishlatiladigan bezakli tosh
Stone facing
qoplama tosh
Yuzani pardozlashda ishlatiladigan tosh
Stone flour
tosh kukuni, uni
Toshni maydalab olingan kukun to‘ldirgich
Surface-active
substances
Sirti faol moddalar
Qorishmalar tayyorlashda xossalarini
yaxshilash uchun qo‘shiladigan modda
Tar
Gudron
Neft yoki o‘simlik yog‘ini qayta ishlaganda
chiqadigan chiqindi
Technology
without waste
qoldiqsiz texnologiya Qurilish ashyolari ishlab chiqarishda
qoldiqsiz, chiqitsiz texnologiya
The base
poydevor, asos
Arxitektura inshootida dastlab quriladigan
qism
The block large
yirik devorbop blok
Og‘irligi 5 tonnadan ortiq bo‘lib,
mexanizmlar yordamida binoning yerto‘la,
sokol qismlarini qurishda ishlatiladi.
The block hollow g‘ovak blok
Serkovak yengil devorbop blok
The knitting
bog‘lovchi
Qurilish ashyolarini bir-biriga bog‘lashda
(yopishtirishda) ishlatiladigan modda
The sample
namuna, nusha
Qurilish ashyolarini xossasini o‘rganishda
tayyorlanadigan ashyo
The vibrator
titratgich
Beton qorishmani qolipda zich joylanishini
ta’minlaydigan uskuna
The watyer-
repellent
suvni qaytaruvchi
Suv yuqmaydigan, namlanmaydigan
The watyer-
soluble
suvda eruvchan
Suvda erib, yo‘q bo‘lib ketadigan modda
The Wood-
shaving
payraxa
Yog‘och randalaganda chiqadigan chiqindi
Thyermal
protection
issiqlik o‘tkazmaslik
Ashyolarning o‘z qatlamidan issiqlikni
yomon o‘tkazishi
Tile
koshin, sopol plita
Devor va pollarni qoplashda ishlatiladigan
pardozbop sopol taxtacha.
Tin
Qalay
Past haroratda (200-250ºS) eriydigan
162
metall.
To concrete
betonlash
Qorishmani qolipga solib betonlash
To extinguish
kalk
ohakni so‘ndirish
Ohakni suvga solganda so‘nishi, kuchini
yo‘qotishi
Varnish
Lok
Yog‘ochlarni chirishdan saqlash uchun
surtiladigan modda
Wall-papyer
gulqog‘oz
Devor yuzasini pardozlashda ishlatiladigan
qoplama qog‘oz.
Watyerproof
namlanmaydigan
Suv va namni o‘ziga shimmaydigan
Whitewash
Belila
Bog‘lovchi alif va oq pigmentning
qorishmasi. Belila, oq bo‘yoq, suvda
yerimaydigan oq bo‘yoq.
Wood sawdust
Qipiq
Yog‘och kesilganda chiqadigan chiqindi
|
