3– amaliy mashg‘ulot (2 soat)
Qurilishda va arxitektura-qurilishda shisha turlari;
170
Qurilish listli shishasi deb, tarkibida Al
2
O
3,
SiO
2,
SaO, MgO, Na
2
O, kabi oksidlar kirgan va
yuqori xaroratda olingan eritmani qalinligi 2 dan 6 mm gacha bo‘lgan shaffof oyna listlariga
aytiladi. Bunday oynalar qurilishda, zamonaviy arxitektura, madaniy–maishiy muassasa va
ishlab chiqarish korxonalarda keng qo‘llanadi.
Qurilish shishasi quydagi turlarga bo‘linadi:
1.Listli( varaqli) shisha-deraza oynasi, yaxlit rangli shishasi, vitrina oynasi, naqshli shisha,
silliqlangan shisha, prokat shisha va boshqalar;
2.Qurilish-arxitektura shishasi, shishapaketlar, yorug‘lik va issiqlik nurlarini saralab yutuvchi
qurilish shishasi va boshqalar;
3.Ko‘pchitilgan shisha-issiqlik izolyasiyasini ta’minlovchi shisha, tovush yutuvchi izolyasion
material, filtrlovchi g‘ovak shisha va boshqalar;
2..Ishlatiladigan hom ashyolar.
Qurilish shishasi ishlab chiqarishda quyidagi hom ashyo materiallari
qo‘llanadi: kvars qumi, soda, dala shpati, dolomit, ohak. Listli deraza oynasini
kimyoviy tarkibi quyidagicha (%da) : SiO
2
–70-72, Al
2
O
3
–1,5-2, SaO–7,5-8,
MgO–3-3,5, Na
2
O–15-15,5. Kvars qumi orqali SiO
2,,
soda orqali Na
2
O, dala shpati
orqali Al
2
O
3,
dolomit orqali-SaO, MgO, ohak orqali SaO oksidlari kiritiladi..
4– amaliy mashg‘ulot (2-soat)
Shishani qayta ishlash va ishlab chiqarish;
Respublikamizda listlangan deraza oynasi GOST-111 – 90 ga
muvofiq ishlab chiqariladi. Listlangan deraza oynasi sifat ko‘rsatkichiga qarab
GOST ga muvofiq 3 ta navga: 1chi, 2chi, 3chi navlarga ajratiladi. Oyna navi uning
rangi, bukilganligi, pufakchalar saqlanganligi, svillar, mexanik nosozliklari va
razmeriga qarab belgilanadi. Oynaning barcha navlari rangsiz bo‘lishi kerak;
kuchsiz yashil va ko‘k rangli xillarga yo‘l quyiladi. Bu ranglar oynaning nur
171
o‘tkazishiga ta’sir etmasligi lozim, ya’ni shaffof (tiniqligi) 87% dan kam
bo‘lmasligi kerak. Barcha navlarning bukilganligi uzunligi bo‘yicha 0,3% dan
oshmasligi lozim. Oynaning barcha navlari suv va ishqorga chidamli bo‘lishi
kerak.
Hozirgi
kunda
listlangan
deraza
oynasi
ishlab
chiqarish
mexanizatsiyalashtirilgan va avtomatlashtirilgan.
Qurilish shishaning fizik-texnik ko‘rsatkichlari quydagicha: xajmiy og‘irligi
2450-2550 kg/m
3
, qattiqligi 5-7, issiqlik o‘tkazuvchanligi 0,6-1,15 kkal/msoat,
siqilish va egilishga chidamligi 1000kg/sm
2
.
Listlangan
deraza
oyna
ishlab
chiqarishning
quyidagi
usullari
mavjud:«lodochka» orqali oyna lentasini vertikal holda tortib (cho‘zib) olish;
oyna massasi yuzasidan oyna lentasini vertikal holda tortib (cho‘zib) olish;
oyna lentasini gorizontal holda tortib (cho‘zib) olish.
Oyna listlarini “ladochka” uslubi bo‘yicha ishlab chiqarish jarayonida
shishamassa tarkibi katta ahamiyatga ega. SHishamassasini kristallanish xossasi
juda past bo‘lishi lozim. Etarli tezlikda qotish va yuqori kimyoviy bardoshlikka
ega bo‘lishi kerak.
|
