• Muxnm tolaAlar ■
    		•

    Reja: Shaxsga yo’naltirilgan ta’lim texnologiyalarining turlari




    Download 201.05 Kb.
    bet5/11
    Sana04.06.2022
    Hajmi201.05 Kb.
    #22952
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
    Bog'liq
    Reja Shaxsga yo’naltirilgan ta’lim texnologiyalarining turlari

    Lsosii turlari





    Masofaviy ta’lim texnologiyalari цuyidagicha asosiy talablarga javob bera olishi zarur (30-rasm):




    Muxnm tolaAlar ■




    ] F




    If 'G

    Pedagogik talaylar ■ J




    Ukua-usyauyiy
    tallblvd
    ^ J

    1
    Funцianal
    taldyaar


    ZЫ-OySsh. MiicudjiiHHti ga’.shm it\]ioLji»[ ыnlaysha kFVnlashnav iA.iziij.iAu


    Shu bilan birga masofaviy ta’lim texnologiyalari цuyidagi цushimcha talablarga javob bera olishi zarur:


    1. Adaptaцiya (ta’lim oluvchining uz shaxsi, turar-joy sharoiti, moliyaviy axvoli, psixologik va fiziologik xususiyatlari ko’ra ta’lim jaraёniga moslasha olishi zarurligini ifodalaydi).

    2. Iktisodiy muvofiklik (bu talab ta’lim tizimini moliyalashtirishda mablaglar miцdorining cheklanganligini bildiradi).

    3. Uzgaruvchanlik (u ta’lim sifati va mazmunini tezkor, izchil, uzluksiz yangilab borish, uцuv manbalari va materiallarini modernizaцiyalash zarurligini anglatadi).

    4. Nazorat (uцitishning barcha bosцichlarida ta’lim natijalarini sifatli nazorat цilish, tinglovchi shaxsini aniцlash muximligini ifodalaydi)


    Axborot texnologiyalarini ta’lim jaraёniga tatbiц эtishda bu tizimda faoliyat olib boruvchi uцituvchilar malakasini oshirishga yuцori talablar цuyiladi. Uцituvchi malaka oshi    rish tizimiga kelishlari bilan ta’lim berish sub’ektidan ta’lim olish ob’ektiga aylanadi va uцuv jaraёnidagi uzaro munosabatlar xarakteri uzgaradi.

    1. Blended learning (aralash ukitish) zamonaviy ta’limning nisbatan yangi, biroц, tobora ommalashib boraёtgan shakli sanaladi.

    Ushbu shakldagi uцitish jaraёnida talaba mustaцil ta’lim oladi, ammo ayni vaцtda unga gurux va uцituvchi tomonidan ёrdam kursatiladi. Guruxli mashgulotlar davomida “blended learning” (aralash uцitish)ning цullanilishi tufayli xar bir talaba uцuv materiallarini o’zlashtirish borasida uzida ruy beraёtgan ijobiy uzgarishlarni namoёn эtgan xolda


    muloцot kunikmalarini o’zlashtirib boradi, utilgan materiallarni takrorlaydi va yangi mavzuni o’rganiqhga tayёrlanadi.
    Blended learning (aralash uцitish) kup xolatlarda topshiriцlarga tayanadi va asosiy, muxim ma’lumotlar negizida tashk    il эtiladi, цushimcha materiallar эsa talabaga onlayn platforma orцali uzatib beriladi.
    Talaba mustaцil ta’lim olar эkan, guruxning boshцa a’zolari bilan onlayn rejimda tashkil эtilaёtgan muxokamada ishtirok эtish orцali xamkorlik цiladi. Auditoriyada va onlayn rejimda tashkil эtilaёtgan mashgulotlar vaцt miцdori buyicha uzaro mos kelishi turlicha uzgarib turishi mumkin. Ta’limning turli bosцichlarida masofaviy va mustaцil ta’lim samarali ravishda цorishtirib yuboriladi.
    Aralash ta’lima uцituvchi raxbarligida tashkil эtiladigan mashgulotlar uchun soatlar xajmi kamaytiriladi degan faraz notugridir.
    Blended learning (aralash uцitish)ning muvaffaцiyati ta’lim vositalarining tugri tanlaniqhi bilan belgilanadi. Bu ta’lim shaklining afzalligi shundaki, talabaning uzi uцuv materialini o’zlashtirish tezligi va ta’lim jaraёnining intensivligini uzi belgilaydi.
    Aralash uцitish uzida цuyidagi Evropa ta’limi modellarini jamlaydi:


    1. Masofaviy ta’lim (distance learning).

    2. Auditoriya ta’limi (face-to face learning).

    3. Internet ta’limi (online learning).

    4. Uzluksiz ta’lim (lifelong learning)


    Bu shakldagi ta’lim цuyidagi shaxslar uchun nixoyatda axamiyatlidir: ish vaцti цat’iy tartibga solinmagan soxalarning xodimlari; ishlab
    chiцarish ajralmagan xolda ta’lim olishlari lozim bo’lgan korxona, tashkilot va firmalarning xodimlari; “jonli muloцotga asoslangan ta’lim” muxitida uцishni xoxlovchi shaxslar uchun.
    Aralash ta’limning tarkibiy tuzilmasi xam uzgaruvchan xisoblanadi.
    Ayni vaцtda xorijiy mamlakatlarda aralash ta’limning undan ortiц shakllari mavjud.
    Uцitish amaliёtida aralash ta’lim uz “ulcham” (kursatkich)lariga эga.
    Ular цuyidagilardir:


    • malakali kadrlar guruxining shakllantirilganligi;

    • maxorat darslariga asoslangan ta’lim;

    • yuцori darajadagi yutuцlari kafolatlovchi muxit;

    • talabalarning uz shaxsiy ta’limiy yutuцlari uchun javobgarligi


    OTMda blended learning (aralash ukitish) kuyidagilarga asoslanadi:




    1. Onlayn ma’ruza mashgulotlari.

    2. Onlan amaliy mashgulotlar.

    3. Internet tarmogida mudokama qilinadigan loyida va gurud ishlari.

    4. Onlayn rejimda tashkil эtiladigan laboratoriya mashgulotlari.

    5. Onlayn rejimda mustaqil topshiriladigan test.

    6. Onlayn rejimda tashkil эtiladigan masladat


    1. Madorat darslari zamonaviy ta’limning yana bir tobora

    ommalasha    ёtgan shakli sanaladi.
    Max,orat darslari - ochik tashkil эtilib, ilgor pedagogik
    tajribalarni targib эtishga yo’naltirilgan samarali ukitish shakli


    Bu shakldagi ukitish bir martalik sanaladi. Madorat darslarini tashkil эtishda kup yillik ish tajribasiga эga, shuningdek, samarali metodika ёki texnologiyaga эga innovator pedagoglarning kasbiy malakalari ochik tarzda, interfaol mulokot asosida damkasb pedagoglar damda talabalarga namoyish эtiladi.
    Malakali pedagoglar tomonidan madorat darslarini tashkil эtishda kuyidagi vazifalar bajariladi:


    • muayyan muammo buyicha tajribali, madoratli pedagogning ish tajribasining ommalashtirilishi;

    • tajribali, madoratli pedagog tomonidan izchil darakatlarning tugridan tugri va izodli namoyish эtish orkali pedagogik faoliyatda samarali shakl, metod va vositalardan foydalaniqh tartibining kursatilishi;

    • malakali, madorali pedagogning metodik ёndashuvlarini belgilangan muammoni dal эtish uqullari bilan uzaro muvofiklashtirish;

    • madorali pedagog tomonidan o’zining kasbiy malakalarining shogird (talaba)larga urgatilishi;

    • talabalarning kasbiy takomillashuvlari uchun madorali pedagog tomonidan ёram kursatilishi;

    • pedagog xodimlar urtasida innovaцion goya, texnologiyalarni ommalashtirish;

    • madorat darslari ishtirokchilari (talabalar)ning kasbiy kompetentliklarini oshirish;

    • madorat darslarning dar bir ishtirokchisida individual ijodiy pedagogik faoliyat uslubini shakllantirish


    Madorat darslarini tashkil эtish natijasi sifatida kuyidagi


    maxsulotlar yaratilishi mumkin:




    • pedagoglarning ijodiy ishlari maxsuli (dastur, metodik цullanma);

    • mashgulotlar uchun tarцatma materiallar;

    • pedagogik adabiёt va manbalar kartotekasi;

    • ta’lim va tarbiyaning yangi shakllarini metodik jixatdan asoslash;

    • yangi pedagogik texnologiyalarni shakllantirish;

    • malaka oshirish kurslari, seminarlar, praktikumlarning dasturlari;

    • ijodiy va ommaviy xarakterdagi tadbirlar Nizomi va b.


    1. Ta’lim jaraёnida цullaniladigan innovaцion metodlar.

    Zamonaviy sharoitda ta’lim tizimida innovaцion xarakterga эga metodlar xam цullanilmoцda. Ular orasida эng keng ommalashgan
    metodlar yagona nom bilan nomlanuvchi interfaol metodlar sanaladi.
    Interfaol metodlar - talabalarning bilim, kunikma, malaka va muayyan axloцiy sifatlarni o’zlashtirish yulidagi uzaro xarakatini xamda uцituvchi bilan xamkorliklarini tashkil эtishga
    xizmat цiladigan metodlar
    Bu turdagi metodlar interfaol ta’limning muxim tarkibiy эlementi xisoblanadi. Xrzirgi kunda interfaol metodlarning 100 dan ortiц turi mavjud bulib, uцuv materialining xarakteri, talabalarning ёsh va psixologik xususiyatlaridan kelib chiццan xolda ta’lim jaraёnida ularning xar biridan samarali foydalaniqh mumkin. OTM pedagoglarining malakasini oshirish kursida uцitilishi yulga цuyilgan “Innovaцion ta’lim texnologiyalari va pedagogik kompetentlik” moduli doirasida interfaol metodlardan o’rinli, samarali foydalaniqh imkoniyati mavjud. Ushbu UMMning 2-цismida bevosita modulni uцitish jaraёnida samarali цullash imkoniyati bo’lgan interfaol metodlar tugrisida suz yuritilishi sababli ayni o’rinda ularning moxiyatiga batafsil tuxtalib utilmadi.
    Sunggi vaцtlarda “Keys-stadi” metodi xorijiy mamlakatlar ta’limi amaliёtida muvaffaцiyatli цullanib kelinmoцda va bugungi kunda respublika ta’limida xam tobora ommalashib bormoцda. Shu sababli ayni o’rinda ushbu metod (texnologiya)b moxiyati xaцida suz yuritiladi.


    “Keys-stadi” texnologiyasi (ingl. “case” - chemodan, metod, “study” - muammoli vaziyat; vaziyatli taxlil ёki muammoli vaziyatlarni taxlil цilish) - 1) talabalarda aniц, real muammoli vaziyatni taxlil цilish orцali эng ma    цbul variantlarini topish kunikmalarini




    shakllantirishga xizmat qiladigan texnologiya;

    1. real vaziyatlarni baёn эtishda kullaniladigan ukitish texnikasi

    Texnologiyaning asosiy vazifalari7 kuyidagilardan iborat:


    1. Innovaцion ta’lim texnologiyalari / Muslimov N.A., Usmonboeva M.X,., Sayfurov D.M., Turaev A.B. - T.: “Sano standart” nashriёti, 2015. - 81-b.; Sbornik keysov dlya vuzov po disцiplinam gumanitarnogo i soцialno­эkonomicheskogo цikla / Ucheb.-met.posobie. - SPb.:

    Izd-o Sankt-Peterburgskogo universiteta upravleniya i эkonomiki, 2015. - S. 3.

    1. Saveleva M.G. Pedagogicheskie keysы: konstruirovanie i ispolzovanie v proцesse obucheniya i oцenki kompetenцiy studentov / Ucheb.-met.posobie. - Ijevsk: FGBOUVPO “Udmurtskiy

    universitet”, 2013. - S. 9.


    1. Tadlil kunikmalari va tankidiy tafakkurni rivojlantirish.

    2. Nazariya va amaliёt birligini ta’minlash.

    3. Muammo yuzasidan turli karashlar va ёndashuvlarni namoyish qilish.

    4. Kdrorlar kabul qilish va uning okibatlariga doir mulodazalarni takdim эtish.

    5. Noanikliklar mavjud bo’lgan sharoitda muqobil

    variantlarni badolash kunikmalarini shakllantirish


    Dardakikat, keys-stadi talabalarni dar kanday mazmunga эga vaziyatni o’rganiqh va tadlil qilishg    a. urgatadi. Uning negizida muayyan muammoli vaziyatni dal qilish jaraёnining umumiy modiyatini aks эttiruvchi эlementlar ёtadi. Bular kuyidagilardir: ta’lim shakllari, ta’lim metodlari, ta’lim vositalari, ta’lim jaraёnini boshkarish usul va vositalari, muammoni dal qilish yuzasidan olib borilaёtgan ilmiy izlaniqhning usul va vositalari, axborotlarni tuplash, ularni o’rganiqh usul va vositalari, ilmiy tadlilning usul va vositalari, ukituvchi va talaba (talaba) urtasidagi ta’limiy alokaning usul va vositalari, o’quv natijalari.
    “Keys-stadi” texnologiyasi dastlab 1870 yilda AKShning Garvard universitetining dukuk maktabida ta’lim jaraёnida kullanilgan. Ushbu texnologiya Garvard universitetining biznes maktabida 1920 yilda
    kullanila boshlangan. Keyslarning ilk tuplami 1925 yilda biznes
    dakidagi Garvard universiteta disobotlari asosida chop эtilgan . Xrzirda texnologiya xorijiy mamlakatlarda iktisodiёt, biznes sodalarida dam keng kullanilmokda. Uzbekistonda mazkur texnologiyani ta’lim jaraёniga tatbik эtish yulidagi darakatlar mustaqillik yillarida faollashdi.
    Zamonaviy ukitish amaliёtida o’quv keyslarining kuyidagi turlari
    kullanilmokda (31-rasm):




    Asosny l ypjiipH







    Muammoning echnmi va karorlarnn k taxdil mrpishga yo’naltirilgan keyslar


    Download 201.05 Kb.
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




    Download 201.05 Kb.
    Bosh sahifa
    Aloqalar
        Bosh sahifa
    Dərs
    Mühazirə
    Qaydalar
    Referat
    Xülasə
    Yazı


    Reja: Shaxsga yo’naltirilgan ta’lim texnologiyalarining turlari

    Download 201.05 Kb.