MUNDARIJA
KIRISH…………………………………………………………………………….5
I.
BOB. ELEKTRON DARSLIK YARATISHNING NAZARIY
ASOSLARI
1.1. Elektron darslik haqida tushuncha……………………………………8
1.2. Elektron darsliklar tuzilmasi………………………………………...11
1.3. Elektron darsliklarning afzalligi va kamchiliklari…………………...17
1.4. Elektron darsliklar yaratish texnologiyasi…………………………...20
II.
BOB. ELEKTRON DARSLIK YARATISH BOSQICHLARI VA
TALABLARI
2.1. Elektron darsliklar yaratuvchi dasturlar xarakteristikalari……..……25
2.2. WEB dasturlash tili asoslari…………………………………..……..31
2.3. Elektron darsliklar yaratilishi………………………………….…….36
III.
BOB. “KOMPYUTER ARXITEKTURASI” FANIDAN ELEKTRON
DARSLIKNI LOYIHALASH VA UNDAN FOYDALANISH
.
3.1. Yoshlar tarbiyasida elektron darsliklarning o’rni……………………57
3.2. Bitiruv malakaviy ishidagi dasturning ishlatishi……….……………58
MEHNAT MUHOFAZASI…………………………………………….…….….61
XULOSA……………………………………………………………….…..…….75
FAYDALANILGAN ADABIYOTLAR……………………………….………..77
8
KIRISH
O’zbekiston Respublikasining birinchi Prеzidеnt I.A.Karimovning “Butun
jahon inqirozi va uning ta’sirlarini O’zbеkistonda bartaraf etish” nomli dasturida
ta’kidlanganidеk, hayotimizning har bir nuqtasi, jumladan ta’lim tizimi ham isloh
qilinib, bilimli, yеtuk, kashfiyotchi kadrlar yеtishtirish ko’zda tutilgan.
Bugungi kunda axborot tеxnologiyalari kirib bormagan biror bir sohani
ko’rsatib o’tish juda mushkul. Ayni vaqtda ilm-fan, tеxnika taraqqiyotini
innovatsion tеxnologiyalarsiz tasavvur etib bo’lmaydi. Ayni paytda ushbu
tеxnologiyalarning ta’lim va ta’limning turli yo’nalishlariga, tibbiyot,
bioinformatika va boshqa sohalarga kirib kelishi sеzilarli yutuqlarni vujudga
kеltirdi. Bu esa o’z-o’zidan ham ma’naviy, ham moddiy yutuqlarga asos bo’ladi.
“Axborot asri” - har daqiqada o’sib borayotgan va rivojlanish cho’qqisiga
chiqayotgan davr silsilasidir. Bir qarashda jo’ndek ko’ringan bu soha har bir
faoliyatning qoniga, uning yuragiga aylanmoqda. Negaki axborotsiz inson bir
daqiqa ham yashashi mumkin emas. Uning tug’ulishi ham bir axborotni vujudga
keltiradi, yani u yashash mobaynida turli darajali axborotga duch keladi.
Ko’zlarimizni ko’rishi, ranglarni ajratishi inson miyasidagi behisob jaroyonlar
axborotni mavjudligidan dalolatdir. Darhaqiqat insoniyat turmush tarzining
rivojlanishi yangi-yangi kashfiyotlarning yaratilishiga sabab bo`lmoqda. Inson
yangilik yaratish jarayonida har xil to`siqlarga duch keladi va shu to`siqlarni
yengib o`tish mobaynida yana yangi ixtirolar vujudga kelaveradi. Lekin hayot
tajribalaridan ma`lumki, ko`pincha yangi kashfiyot ma`lum bir muammoni hal
qilish jarayonida yuzaga keladi.
O’tkazilgan tadqiqotlar natijasida shular ayon bo’ldiki elektron
darsliklardan darsda foydalanish pedagogga katta yordam beradi. O‘quv
materialining elektron taqdimotda animatsiyalar shaklida berilishi o‘tilayotgan
mavzuni tushunishni yengillashtiradi va ko‘rgazmalilikni oshiradi. Namoyish
slaydlarini o‘quvchilarga tarqatma material sifatida ham berish mumkin.
9
Ushbu bitiruv malakaviy ishi kirish, analitik qism, loyiha qism, Tadbiq
qilishni tashkil qilish va loyiha samaradorligi va hayot faoliyati xavfsizligi
bo’limlari, xulosa va foydalanilgan adabiyotlar tashkil topgan.
Elektron darsliklarni loyihalashtirish ishlab chiqish va o’quv jarayonida
keng foydalanish dolzarb masalaga aylanmoqda, chunki ulardan ommaviy ravishda
ta’lim sohasida qo’llanila boshlandi. Oxirgi vaqtlarda elektron nashrlarni turli
xillari yaratilib, ular o’z tarkibiga masofaviy o’qitishning kompleks tizimigacha
qamrab olmoqda.
Ushbu sohaning yangiligi va o‘quv-uslubiy ta'minotning yo‘qligi ishlab
chiqilayottan elektron darsliklarning sifat darajasiga jiddiy ta'sir ko‘rsatmoqda.
Bundan tashqari, darsliklarni yaratishning yagona standartlari majud emasligi va
dasturiy vositalarining turli ishlab chiqaruvchilar tomonidan yaratilishi elektron
darsliklarni o‘quv jarayonida samarali qo‘llashga to‘sqinlik qilyapti deyish
mumkin.
Ishning maqsadi va vazifalari. Hozirgi kunda elektron darsliklar sanoati va
poligrafiya sanoati o’zaro raqobatga kirishgan va o’z navbatida ikkalasini ham
ta’lim sohasida o’ziga xos o’rni va roli mavjud. Biz hozir ikkalasini bir-biridan
yaqqol ustun deya olmaymiz. Elektron darslik ham poligrafik darslik ham ta’lim
sohasining ajralmas qismi hisoblanadi. Lekin shuni tan olish lozimki elektron
darsliklar tobora rivojlanib o’z o’rnini topib bormoqda. Buning natijasida esa
yaratilayotgan elektron darsliklar sifati, qulayliklari, qo’shimcha imkoniyatlarini
tadbiq qilish hamda yaratilishdagi muammo va kamchiliklarni bartaraf etish
masalasi yuzaga keladi.
Ushbu bitiruv malakaviy ishining ham asosiy maqsad va vazifasi elektron
darslilar yaratish texnologiya fanini o’quv uslubiy majmuasini yaratish hamda
uning yaxlit information modelini yaratishdan iboratdir. Vaqt o’tishi bilan xar
qanday sohada bo’lgani kabi elektron darsliklar yaratish texnologiyasida ham
keskin ravishda rivojlanish kuzatilmoqda. Umuman axborot texnologiyalari sohasi
hozirgi kunda eng jadal rivojlanayotgan soha bo’lib qoldi. Bugun keng
10
foydalanilayotgan texnologiya yoki dastur hech qancha vaqt o’tmasidan turib o’z
o’rnini yangi qulayroq texnologiyaga bo’shtib bermoqda.
Elektron
darsliklar
yaratish
texnologiyasi
ham
aynan
axborot
texnologiyalarining ajralmas bir bo’lagi hisoblanadi. Shu munosabat bilan elektron
darsliklar yaratish texnologiyasini ma’lum bir modelini va o’quv uslubiy
majmuasini ishlab chiqish dolzarb masalaga aylangan.
Ta’lim oluvchilarning bevosita elektron darsliklar yaratish fanidan o’quv
uslubiy majmuasi va unformatsion modelini ishlab chiqish hamda ularga ushbu
fanni o’rganishlari uchun kerakli ma’lumotlarni yaratish hamda yuzaga keladigan
muammolarni bartaraf etish. Bu borada elektron darsliklar yaratishni zamоnaviy
o’qitish texnоlоgiyalari asоsida samarali tashkil qilish yo’llari tavsiya qilindi
Bevоsita izlanish mоhiyatidan kelib chiqib, talabalarning mustaqil ta`lim
оlish samaradоrligini оshirish uslublarini izlab tоpishga qaratildi. Mazkur
muammоni hal etish maqsadida fanning ishchi o’quv dasturini ishlab chiqildi.
Ushbu bitiruv malakaviy ishini tayyorlash jarayonida hozirgi kunda elektron
darsliklarni ta’lim sohasida tutgan o’rni va ahamyati hamda ularni yaratilish
jarayonida kerak bo’ladigan bilim va ko’nikmalarga alohida e’tibor berildi.
Elektron darsliklarga qo’yiladigan talablar hamda ularning ta’lim tizimiga
chuqurroq tadbiq etish yo’llari ishlab chiqildi. Shuningdek elektron darsliklar
yaratishda zarur bo’ladigan dasturiy va texnik resurslar hamda sarflanadiga
xarajatlar jamlanmasi ham o’rganildi.
| 