24
Elektron dasrliklar yatuvchi dasturlarning nomlari har xil, lekin ularni
boshqarilish tamoyillari deyarli bir xil bo’ladi. Ularning ba’zilari qo’shimcha
imkoniyatlari mavjudligi va ularda darslik tayyorlash qulayligi bilan farqlanadi.
Dastlab elektron darsliklar o’ta sodda ko’rinishga ega bo’lgan bo’lsa endilikda turli
inson ruhiyatiga ta’sir etadigan tasviriy vositalar bilan boyimoqda. Bunday
vositalarga turli animatsiya va video fayllarni kitish mumkin. Dastlab bu
imkoniyatlar mavjud bo’lmagan. Vaqt o’tishi bilan Flash, 3D Max dasturlarini
ishlab chiqilishi elektron darsliklar tayyorlashni yanada mazmundorroq va
foydalanuvchiga mazmuni tushinarliroq bo’lishiga olib keldi. Bularning barchasi
axborotlarni elektron usulda tezkor almashish va o’zlashtirish imkonini beradi.
Elektron darsliklar iqtisodiy tejamkorlikka olib keladi. Buning uchun
tayyorlangan ma’lumotlar foydalanuvchiga kerakli bo’lishligi ahamiyatlidir.
Dunyoda axborot ko’payib keganidan keraklilarini tanlab olish muammo bo’lib
bormoqda. Ana shu holatlardan qochish maqsadida ko’plab nufuzli muassalar
o’zlarining elektron darsliklarini imkon qadar asosiy va talaba o’zlashtirishi
muhim bo’lgan ma’lumotlar bilan boyitmoqda. Albatta bu jarayonda elektron
darsliklar yaratuvchi dasturlarning o’rni ahamiyatlidir. Vaqt o’tishi bilan bunday
dasturlarning
imkoniyatlari
kengaygan
ko’rinishdagilari
amaliyotda
qo’llanilmoqda. Bunday dasturlar bozorida arzon bo’lgan, foydalanish uchun qulay
va sifatli elektron darslik tayyorlovchi dasturlar turli ko’rinishlarni olmoqda.
Elektron o’quv qo’llanma arxitekturasi kompyuterlashtirilgan axborot
texnologiyalarini egallashga qaratilgan sa'i xarakatdir. Taqdim etilgan ma'lumotlar
yangi shaklda, elektron o’quv qo’llanma da tasvirlanadi. Elektron o’quv
qo’llanmaning birinchi shakli matnli ko’rinishida ishlab chiqildi. Hozirda esa
uning ko’rinishi mukamal holga etib keldi. Elektron o’quv qo’llanmaga hozirda
matn, ovoz, musiqa, video va boshqa axborot texnologiyalari imkoniyatlari qo’shib
borilmoqda. U televizion va radio uzatish imkoniyatiga ega. Multimedia o’quvchi
va o’qituvchilarning ekran dizayniga bo’lgan bog’liqligini kamaytirdi. Hozirgi
kunda ma'lumotlar foydalanuvchilarga yangi imkoniyatlar bilan etkazib
berilmoqda. Shu bilan bir qatorda turli muammolar, bog’liqliklar, masalan, axborot
25
manbalari etishmaydigan, maxsus bilimlarning egallashning qiyinligi masalasi
ko’ndalang turadi. Bu muammoning echimini zamonaviy elektron o’quv
qo’llanmalar ko’rsatib berdi. Zamonaviy axborot texnologiyalari taraqqiyoti
strategiyasi ma'lumotdan bilimga o’tish yo’nalishini belgilaydi. Kompyuter
dasturlari bilimlarni tashish vazifasini bajaradi degan fikr, faqat ma'lumot yoki
uning shakli, belgilangan butunlik bilan ta'minlanadi. Darhaqiqat, birinchi elektron
o’quv qo’llanmada algoritmlash amalga oshirilib, muallif butun o’qitishni
shakllantirishga
erishdi.
Bu
elektron
o’quv qo’llanma evolyutsiyasiga
multimedianing taraqqiyoti sabab bo’ldi. Ammo aynan u foydalanuvchilar axborot
resurslarining kelajagini belgilaydi. Eng yaxshi elektron o’quv qo’llanmalarda
chuqur ma'no, yana metodik va pand — nasihat darajasi strategiya va algoritmiga
ega.
