|
II-BOB. MADANIY JIHATINI HISOBGA OLADIGAN O‘QITISH USULLARI
|
| bet | 7/10 | | Sana | 17.12.2023 | | Hajmi | 272 Kb. | | #121598 |
Bog'liq jabborova madinaII-BOB. MADANIY JIHATINI HISOBGA OLADIGAN O‘QITISH USULLARI
2.1 Madaniyatshunoslik dasturlari va madaniyatning ta’lim jarayoniga integratsiyalashuvi.
Madaniyatshunoslik dasturlari jamiyatdagi madaniy amaliyotlar, e'tiqodlar va me'yorlarning murakkab o'zaro ta'sirini tahlil qilish va tushunishga qaratilgan. bu dasturlar ko'pincha inklyuziv va xilma-xil ta'lim muhitini yaratish uchun madaniyatni ta'lim jarayoniga integratsiyalashga qaratilgan. Madaniyatni ta’limga singdirish orqali o‘quvchilar atrofdagi dunyoni chuqurroq tushunishlari va turli jamiyatlar va ularning tarixi haqida to‘liqroq tushunchaga ega bo‘lishlari mumkin. Bu integratsiya turli shakllarda bo'lishi mumkin, jumladan, o'quv dasturlarini ishlab chiqish, madaniy tadbirlar va o'quv materiallariga turli xil istiqbollarni kiritish.
Madaniyatni ta'lim jarayoniga integratsiyalashning asosiy jihatlaridan biri bu madaniyatga mos keladigan o'quv dasturini ishlab chiqishdir. Bu jamiyatda mavjud madaniyatlar xilma-xilligini aks ettiruvchi o'quv materiallarini yaratishni o'z ichiga oladi. shu jumladan, adabiyot, tarix, san’at va boshqa madaniy yodgorliklarni o‘z ichiga olgan holda, talabalar turli an’analar va amaliyotlar haqida chuqurroq tushunchaga ega bo‘lishlari mumkin. Bundan tashqari, bu yondashuv ozchilikdagi talabalarga o'zlarini ta'lim materiallarida aks ettirilgan holda ko'rishga yordam beradi, tegishlilik va qabul qilish tuyg'usini rivojlantiradi [8; 64].
O'quv dasturlarini ishlab chiqishdan tashqari, madaniyatshunoslik dasturlari ko'pincha talabalar o'rtasida madaniy xabardorlik va tushunishni targ'ib qilish muhimligini ta'kidlaydi. Bunga madaniy bayramlar, turli madaniyat vakillarining mehmon ma'ruzalari va madaniy ahamiyatga ega joylarga ekskursiyalar kabi tadbirlar orqali erishish mumkin. Talabalarni keng ko'lamli madaniy tajribalar bilan tanishtirish orqali o'qituvchilar ularga yanada inklyuziv dunyoqarashni rivojlantirishga yordam berishlari va turli nuqtai nazarlarga nisbatan hamdardlik va hurmatni rivojlantirishlari mumkin.
Bundan tashqari, madaniyatning ta'lim jarayoniga integratsiyalashuvi madaniyatning jamiyat hayotining turli jabhalariga, shu jumladan siyosat, iqtisodiyot va ijtimoiy dinamikaga ta'sirini tan olishni nazarda tutadi. Madaniyat hayotning turli jabhalarini qanday shakllantirishini o‘rganish orqali o‘quvchilar dunyo va global jamiyatlarning o‘zaro bog‘liqligi haqida to‘liqroq tushunchaga ega bo‘lishlari mumkin. Bu yondashuv talabalarga madaniy hodisalarni va ularning ijtimoiy tuzilmalar va individual tajribalarga ta'sirini tanqidiy tahlil qilishga yordam beradi
Madaniyatni ta'lim jarayoniga kiritish ham madaniy qarama-qarshiliklar va stereotiplarga qarshi kurashish majburiyatini talab qilishini tan olish muhimdir. O'qituvchilar madaniyatni noto'g'ri ko'rsatish imkoniyatidan xabardor bo'lishlari va turli madaniyatlarning to'g'ri va hurmatli tasvirini ta'minlash uchun harakat qilishlari kerak. Bu madaniy o'ziga xoslik va madaniy o'zlashtirish oqibatlari haqida tanqidiy munozaralarda qatnashishni, shuningdek, turli madaniy amaliyotlar va an'analar bilan axloqiy va hurmatli munosabatni targ'ib qilishni o'z ichiga oladi.
Bundan tashqari, madaniyatni ta’lim jarayoniga integratsiyalash o‘quvchilarning tanqidiy fikrlash ko‘nikmalarini rivojlantirishga yordam beradi. Ularga turli nuqtai nazarlarni ochib berish va muqobil nuqtai nazarlarni ko'rib chiqishga undash orqali o'qituvchilar talabalarga axborotni tanqidiy tahlil qilish va baholashda ko'proq malakali bo'lishlariga yordam beradi. Bu murakkab masalalarni yanada chuqurroq tushunishga va empatik fikrlash qobiliyatini oshirishga olib kelishi mumkin.
O‘quvchilarning madaniy ongini shakllantirishda madaniyatshunoslik dasturlari va madaniyatni o‘quv jarayoniga integratsiyalashuvi muhim o‘rin tutadi. Madaniyatshunoslik - madaniyatni murakkab hodisa sifatida o'rganadigan fan bo'lib, u ko'p jihatlarni o'z ichiga oladi: tarixiy, ijtimoiy, falsafiy, adabiy, badiiy va boshqalar. madaniyatning ta’lim jarayoniga integratsiyalashuvi o‘quvchilar bilimini boyitish va madaniy ufqlarini rivojlantirish uchun ta’lim dasturlariga madaniy elementlarni kiritishni nazarda tutadi.
Madaniyatshunoslik dasturlari madaniyatning turli jihatlarini, jumladan, san'at, adabiyot, musiqa, urf-odatlar, urf-odatlar, din, til va boshqalarni o'rganishni o'z ichiga oladi. Talabalar turli xalqlarning madaniy tarixi, ularning an’ana va urf-odatlari, san’ati va adabiyoti xususiyatlarini o‘rganadilar. Bunday dasturlar ularga turli xalqlar va mamlakatlarning madaniy merosini tushunish va qadrlash, madaniy farqlarga bag‘rikenglik va madaniy xilma-xillikka hurmat tuyg‘ularini rivojlantirishga yordam beradi [9; 245].
O‘quvchilarning madaniy ongini shakllantirishda madaniyatning ta’lim jarayoniga integratsiyalashuvi ham muhim o‘rin tutadi. Madaniy elementlarning o‘quv dasturiga kiritilishi o‘quvchilarning dunyo haqida to‘liqroq tushunchaga ega bo‘lishiga, madaniy dunyoqarashini kengaytirishga va boshqa xalqlarning madaniy merosiga hurmatni shakllantirishga imkon beradi. Bunday dasturlar madaniyatlararo muloqotni rivojlantirishga ham hissa qo'shadi, bu zamonaviy globallashgan dunyoda ayniqsa muhimdir.
Madaniyatshunoslik va madaniyatni ta’lim jarayoniga integratsiyalash dasturlari turli xalqlarning madaniy merosini o‘rganish, ularning san’ati, adabiyoti, musiqasi, raqsi, oshxonasi, urf-odatlari, an’analari va diniy bayramlari bilan tanishish kabi turli elementlarni o‘z ichiga olishi mumkin. Shuningdek, bunday dasturlarning muhim jihati madaniyatning falsafa, din, tarix, siyosat, iqtisod va boshqa bilim sohalari bilan aloqasini o'rganishdir.
Madaniyatshunoslik va madaniyatni o‘quv jarayoniga integratsiyalash dasturlari ham maxsus kurslar shaklida, ham umumta’lim fanlari doirasida amalga oshirilishi mumkin. Masalan, “madaniyat tarixi” kursi doirasida talabalar turli xalqlarning madaniy merosi, ularning an’analari, urf-odatlari, san’ati va adabiyotini o‘rganishlari mumkin. Shuningdek, chet tili o‘quv dasturlari doirasida ushbu til rasmiy til bo‘lgan mamlakatlarning madaniy xususiyatlarini o‘rganishni joriy etish mumkin. Bu talabalarda chet tilini yaxshiroq tushunish va boshqa xalqlar madaniyatini o'rganishga qiziqishni rivojlantirish imkonini beradi.
Madaniyatning ta’lim jarayoniga integratsiyalashuvi turli tadbirlar, masalan, mavzuli ko‘rgazmalar, ma’ruzalar, seminarlar, madaniyat festivallari, konsertlar, mahorat darslari va boshqalar orqali ham amalga oshirilishi mumkin. Bunday tadbirlar talabalarga turli madaniy tadbirlarda, mahorat darslarida, boshqa madaniyat vakillari bilan uchrashuvlarda bevosita ishtirok etish orqali boshqa xalqlar madaniyati bilan yaqindan tanishish imkonini beradi [10; 445-460].
Xulosa qilib aytganda, madaniyatshunoslik dasturlari madaniyatni ta’lim jarayoniga integratsiyalashda muhim rol o‘ynaydi. Madaniy jihatdan javob beradigan o'quv dasturini ishlab chiqish, madaniy xabardorlikni oshirish va tarafkashlik va stereotiplash muammolarini hal qilish orqali o'qituvchilar yanada inklyuziv va xilma-xil ta'lim muhitini yaratishi mumkin. Ushbu sa'y-harakatlar orqali talabalar turli madaniyatlarni chuqurroq tushunishlari, tanqidiy fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirishlari va turli nuqtai nazarlarga hurmatni rivojlantirishlari mumkin. Oxir oqibat, madaniyatni ta'limga integratsiya qilish o'quvchilarni tobora o'zaro bog'langan va rang-barang dunyoda harakat qilishga tayyorlash uchun muhim ahamiyatga ega. Shunday qilib, madaniyatshunoslik va madaniyatni o‘quv jarayoniga integratsiyalash dasturlari o‘quvchilarning madaniy ongini shakllantirishda muhim o‘rin tutadi. ular turli xalqlarning madaniy merosini yaxshiroq tushunishga, madaniy farqlarga bag'rikenglik va madaniy xilma-xillikka hurmatni rivojlantirishga yordam beradi. Bunday dasturlar madaniyatlararo muloqotni rivojlantirish va talabalarning madaniy ufqlarini boyitishga yordam beradi.
|
| |
