178
turganingizdek, ko‘hna tepalik Ark qad ko‘tarib turibdi. Ark 20 mertgacha qurilgan
tepalik ustiga barpo etilgan bo‘lib, uning maydoni 4 gektarni tashkil etadi. Tarixan
ark
shaharning markazi, hokim qal’asi hisoblangan. Shahriston Ark o‘rnida
eramizdan avvalgi IV asrlarda ham mavjud bo‘lgan. Yillar davomida bu yerda
sun’iy tepalik paydo bo‘lgan. To‘rtburchak shaklga ega bo‘lgan ark devorlari turli
davrlarda tosh, pishiq g‘isht, xom g‘ishtva paxsalar bilan mustahkamlangan.
So‘nggi yillarda amir arki qurilishida ko‘p miqdorda yog‘och ishlatilganligi
tufayli, 1920-yilda Frunze boshchiligidagi «Qizil armiya» tomonidan shaharga o‘t
qo‘yilganda vayron bo‘lgan va keyinchalik tarixiy
hujjatlar asosida qayta
tiklangan. Ark davlat tashkilotlari, saroy bilan birgalikda amir, uning oila a’zolari
hamda amaldorlari uylaridan iborat bo‘lgan. Arkning ichida salomxona (amirning
yashash joyi), ko‘rinishxona (taxtxona), mirshabxona, otxona, qurol-yaroq ombori,
ustaxona, zarbxona, masjid va boshqa maishiy xonalardan iborat bo‘lgan.
Ark qal’asi ichki kirish yo‘lagi. Hurmatli ekskursantlar! XVI asrda
Arkning g‘arbiy tomonidan ko‘tarilib boruvchi yo‘l-dalon bo‘ylab
harakatlanib
bormoqdamiz. Bu yerda o‘lkan darvozani ko‘rishimiz mumkin. Avvallari uning
kirish qismi sharqiy tomonda joylashgan. Darvozaxona peshtoqining ikki qismida
«guldasta» (burj) va ular oralig‘idagi 3 qavatli bino yaxshi saqlangan. Dalon
yo‘lakning chap devorida 12ta, o‘ng devorida 13ta taxmontokchalar qurilgan. Chap
tomondagi tokchalarning ba’zilarida omborxonaga kiriladigan eshiklar mavjud.
Dalonning o‘ng tomonidagi o‘rta tokchasida afsonaviy qahramon Siyovush ruhiga
Navro‘z bayramida chiroqlar yoqilgan. Amir otxonasi
dalonning yuqori qismida
joylashgan bo‘lib, unga olib boruvchi yo‘lak ham shu yerda joylashgan.
