• MirArabmadrasasi.
  • Samarqand iqtisodiyot va servis instituti r. S. Amriddinova, N. E. Ibadullayev, G. R. Tursunova, O. I. Tuxliyev




    Download 2,73 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet106/163
    Sana24.11.2023
    Hajmi2,73 Mb.
    #104925
    1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   163
    Bog'liq
    2-y-Eks.-xizmatini-tash.-qilish.-Oquv-qollanma.-R.S.Amriddinova-N.E.Ibadullayev-va-bosh.-S-2015

    2-ob’ekt. POYIKALONANSAMBLI 
     
    MasjidiKalon. (forschada «Katta masjid») Hurmatli ekskursantlar! Siz ko’rib 
    turgan bu ob’ekt XIV-XV asrlarga oid inshoot bo‘lib,ushbu masjid XII asrda 
    mavjud bo‘lgan va keyinchalik vayron bo‘lgan qadimgi imorat qoldiqlari ustiga 
    bunyod etilgan. 
    Masjid 127x78 metr hajmda bo‘lib, keng hovli atrofini gumbazli bostirma 
    ayvon egallagan. Ular 288 ta qubba (gumbazcha) 208 ta ustunga tayangan. 
    Masjidning sharq tomonida tashqi o‘lkan peshtoq mahobati bilan ajralib turadi. 
    Masjidi Kalonning 7 ta tashqi eshiklari bo‘lib, asosiy sharqiy darvoza oldida va 
    ichida keng ayvonlar joylashgan. 
    Masjidi Kalon hovlisi to’rida xonaqoh - mansura joylashib, u baland moviy 
    gumbazga ega. Ichki gumbaz osti qismigaqolibkori uslubida qator mayda 
    ravoqchalar (16 ta) ishlangan. Mehrob bezaklari nafis koshinkorlik namunasi 
    bo‘lib, unga usta Bayazid Puroniy nomi va 1514-yil sanasi ko‘rsatilgan. Peshtoq 
    oldida kichik ko‘shk XX asrda bunyod etilib, uni bunyod etishda Usta Shirin 
    Murodov ishtirok etgan.
    MirArabmadrasasi. Shayx Abdulloh yoki Sayyid Abdulloh nomi bilan 
    bog‘liq bo‘lib, u Masjidi Kalon qarshisida joylashgan. XVI asrda Naqshbandiya 
    tariqatining ko‘zga ko‘ringan yirik vakillaridan biri hisoblangan Sayyid Abdulloh 
    22 yoshida Samarqandga kelgan va Xo‘ja Ahror Valiyga shogird tushgan. U umri 
    davomida Turkistonda, Sayramda ikki koriz (yer osti arig‘i) qazdirgan, suv 
    chiqartirgan va qal’a bunyod ettirgan. Shofirkon, Vobkent va Gijduvonning ko‘p 
    joylarida obodonchilik va xayrli ishlarni amalga oshirgan. Xususan u Buxoro xoni 
    Ubaydulloxon in’om etgan mablag‘ hisobiga 1530-yilda madrasa qurishni boshlab 
    yuboradi. Ammo, shayx qurilish ishlari nihoyasiga yetmasdan 1536-yilning 
    boshida vafot etadi. O‘sha yilning o‘zida Shayx Abdulloh vasiyatiga ko‘ra, uning 
    kuyovi Zakariya masjid qurilishini nihoyasiga yetkazadi.
    Madrasa peshtoqiga hattot Mirali Fayzobodiy Buxoriy tomonidan quyidagi 
    forsiy qit’a bitilgan: 


    183 
    MirArabfaxriajamonkikard, 
    Madrasaioliybasbulajab 
    Bulajabonastkitarixiu: 
    MadrasasioliyMirArab 
    Madrasa o‘lkan peshtoq, besh gumbazli miyonsaroy, ikkita darsxona, masjid 
    va go‘rxonadan iborat. Go‘rxonada Ubaydulloxonning yog‘ochdan ishlangan 
    sag‘anasi, shuningdek, Mir Arab va uning qarindoshlari qabrlari bor.
    Rivoyatlarga ko‘ra madrasaning asosi chuqur kovlanib, tog‘ toshlari bilan 
    mustahkamlangan. Qor va yomg‘ir suvini qochirish uchun tazaralar ishlangan, ular 
    orqali esa suvlar shahar tashqarisiga chiqarilib tashlangan.
    Mir Arab madrasasi hozirda ham o‘zining vazifasini bajarib kelmoqda. 
    Madrasa diniy o‘quv yurti hisoblanib, O‘zbekiston Musulmonlar idorasi 
    tasarrufida. Madrasa faoliyatiga nazar tashlasak, sho‘rolar davrida madrasaning 
    faoliyati to‘xtatiladi. Madrasada ta’lim muddati to‘rt yil bo‘lib, o‘qishga 15 
    yoshdan 36 yoshgacha bo‘lgan o‘rta va to‘liqsiz ma’lumotli kishilar qabul qilinadi. 
    Bu yerda diniy fanlar bilan bir qatorda, umumta’lim fanlari ham o‘qitilgan. Darslar 
    o‘zbek va arab tillarida olib borilib, ingliz, rus hamda fors tillari ham o‘rgatiladi.

    Download 2,73 Mb.
    1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   163




    Download 2,73 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Samarqand iqtisodiyot va servis instituti r. S. Amriddinova, N. E. Ibadullayev, G. R. Tursunova, O. I. Tuxliyev

    Download 2,73 Mb.
    Pdf ko'rish