|
Tizim tushunchasi va uning hususiyatlari
|
| bet | 64/81 | | Sana | 07.06.2024 | | Hajmi | 3,49 Mb. | | #261130 |
Bog'liq Axborot-kommunikatsion texnologiyalar va tizimlar2. Tizim tushunchasi va uning hususiyatlari
«Tizim» tushunchasi fanda, texnikada kundalik hayotimizda keng qo’llaniladi.
Tizim – bu predmetlarni, hodisalarni, ma’lumotlarni, bir-biri bilan qonuniy bog’liqligining hamda tabiat va jamiyat to’g’risidagi bilimlarning obyektiv birligidir. Har bir obyekt, uni tizim sifatida hisoblash uchun to’rtta asosiy xususiyat yoki belgiga ega bo’lishi kerak (yaxlit butunlik va bo’linuvchanlik, barqaror aloqalarning mavjudligi, tashkillashtirilganlik va emerdjentlik).
rasm
Tizimlarning asosiy belgilari
Yaxlitlik va bo’linuvchanlik. Tizim – bu eng avvalo, elementlarni yaxtlit yig’indisi (to’plami)dir. Bu shuni anglatadiki, bir tomondan, tizim – yaxlit tuzilma hisoblansa, ikkinchi tomondan, - uning tarkibida yaxlit obyektlar (elementlar) ajratilib ko’rsatilishi mumkin.
Barqaror aloqalarning mavjudligi. Elementlar yoki ularning xususiyatlari orasidagi Xaqiqiy barqaror aloqalarning mavjudligi.
Tashkillashtirilganlik. Bu xususiyat tizimda ma’lum tashkiliy tuzilmaning mavjudligi bilan ifodalanadi.
Emerdjentlik. Bu yaxlit tizimga tegishli bo’lgan, biroq uning alohida elementlariga tegishli bo’lmagan xususiyatlarni mavjudligini ko’zda tutadi.
Xususiyatlarning barchasiga ega bo’lgan istalgan obyektni tizim deb aytish mumkin.
Iqtisodiy nuqtai nazardan, tizim deyilganda bir vaqtning o’zida yagona yaxlit sifatida, ham oldinga qo’yilgan maqsadlarga erishish yo’lida turli xildagi elementlarni yig’indisining birlashishidan tashkil topgan istalgan obyekt tushuniladi.
Bir necha tizimlarga misollar keltiramiz.
1. Obyekt – tizim. Elementlar – tizimning elementlari. Maqsad –
tizimning asosiy maqsadi.
2. Obyekt – korxona. Elementlar – odamlar, uskunalar, materiallar,
bino-inshoatlar va h.k. Maqsad - tovarlarni ishlab chiqarish.
|
| |
