40
hadisə dielektrikin deşilməsi və
ya onun elektrik
möhkəmliyinin pozulması adlanır. Deşilmə
prosesi
dielektrikin aqreqat halından asılıdır. Dielektrikin deşilməsinə
uyğun olan gərginliyin qiyməti
dielektrikin elektrik
möhkəmliyi adlanır.
Deşilmə
gərginliyinin
qiyməti
U
d
,
dielektrikin
qalınlığından h, elektrodların konfiqurasiyasından, yəni
elektrik sahəsinin formasından və s. asılıdır. Ona görə də, bu
parametr materialın xassəsini deyil, konkret nümunənin
elektrik sahəsinə qarşı davamlığını göstərir. Müxtəlif
materialların xassələrini müqayisə etmək üçün elektrik
möhkəmliyi E
d
deşilmə gərginliyinin dielektrikin deşilmə
yerindəki qalınlığına h nisbəti ilə təyin olunur.
h
U
=
Е
d
d
(2.8)
E
d
- dielektriki əsas xarakterizə edən əsas parametrlərdən
biridir, qiyməti nə qədər böyük olarsa, yüksək gərginlikli sahə
üçün dielektrik bir o qədər keyfiyyətli sayılır.
Qazlar və mayelər deşildikdə onların molekullarının
yüksək çevikliyi nəticəsində deşilmiş hissə öz elektrik
xassələrini gərginlik götürüldükdən sonra bərpa edir. Bərk
dielektriklərin deşilməsi isə izolyasıyanın dağılmasına səbəb
olur. Dielektriklərin deşilməsinə səbəb
onlarda elektrik
səhəsinin təsiri ilə
elektrik, istilik, bəzi hallarda isə
elektrokimyəvi proseslərin getməsidir.
Qaz dielektriklərin deşilməsi
Qazlarda olan neytral molekullar kimi istilik hərəkətində
olan az miqdarda müsbət və mənfi ionlar,
elektronlar elektrik
41
sahəsinin təsiri ilə əlavə enerji
λ
qU
W
=
əldə edir, burada q -
yük,
U
- sərbəst yürüş məsafəsi
boyunca gərginlik
düşgüsüdür.
Əgər sahə bircinslidirsə onda
Е
U
, burada E-sahə
gərginliyi,
- yüklənmiş hissəciyin toqquşma olmadan getdiyi
orta məsafə, yəni sərbəst yürüş məsafəsidir. Beləliklə, əlavə
enerji
