98
adlanan ərintilər aiddir. Bu ərintilərin yüksək qızmaya
davamlılığı onların səthində bütöv oksid pərdəsinin əmələ
gəlməsidir. Buna görə də oksid pərdəsində çat
ancaq
temperaturun kəskin dəyişməsi halında baş verir. Bu səbəbdən,
qızdırıcı elementlərin xidmət müddəti onların fasiləsiz işləmə
vaxtı ilə yox, açılıb-bağlanmalarının sayı ilə təyin olunur. Bu
ərintilərdə xromun olması onlara yüksək qızmaya davamlılıq
xüsusiyyəti verir.
3.4. Keçirici alüminium
Alüminium
- keçirici material kimi əhəmiyyətinə görə
misdən sonra ikinci yer tutur. Yer qatında onun miqdarı 7,5%-
dir. Tərkibində (0,2 ÷ 0,7)% Mg, Si və Fe olan alüminium
qarışığı aldrey adlanır. Onun mexaniki xüsusiyyəti təmiz
alüminiuma nisbətən yüksəkdir.
Alminiumun tərkibində qarışıqların olması (dəmir, silisium,
mis, sink, titan və s.) onun keçiriciliyini azaldır və
mexaniki
xassələrinə təsir edir. Qarışıqların miqdarından asılı
olaraq
sənayedə üç növ alüminium istehsal edilir. Xüsusi təmiz
(qarışığı 0,001% - dən çox olmayan), yüksək təmiz (0,05% -
dən çox olmayan) və texniki təmiz (1,0% - dən çox olmayan).
Elektrotexnikada bu metalın geniş yayılmasına səbəb
həm misin azlığı, həm də alüminiumun yaxşı xassələrə
malik
olmasıdır. Alüminium havada asanlıqla oksidləşərək bərk oksid
plyonkası ilə örtülür, bu onun sonrakı oksidləşməsinin
qarşısını alır və korroziya möhkəmliyini artırır. Alüminiuma
su buxarı, təmiz su və dəniz suyu təsir etmir.
Oksid
plyonkasının elektroizolyasiya xassələrinə malik olması
metalların kontakt yerində böyük keçid müqaviməti yaradır,
99
bu isə alüminiumun adi üsullarla lehimini çətinləşdirir. Bunun
üçün xüsusi lehimlərdən, lehimləyicilərdən (ultrasəs) və ya
soyuq qaynaqdan, yəni kontakt yerində naqillərin
plastik
sıxılmasından istifadə etmək lazımdır.
