NAZORAT SHAKLI: olingan natijalar taxlili, xulosasi va asoslangan
tavsiyalar
NAMUNA
Shifokor kartasi namunasini to’ldirish
1-tekshiruv kun,
oy, yil
2-tekshiruv kun,
oy, yil
3-tekshiruv kun,
oy, yil
10
yosh
Baholash
11
yosh
Baholash
12
yosh
Baholash
Antropometrik ma’lumotlar
Og‟irligi
32
o‟rta
36,5
o‟rta
36,9
o‟rta
Bo‟y turgan holda
136
o‟rta
142
o‟rta
147
o‟rta
Bo‟y o‟tirgan holda
72,4
o‟rta
74,6
o‟rta
76,4
o‟rta
Nafas olish
15
o‟rtadan
past
72
o‟rta
77,5
o‟rtadan
yuqori
Ko‟kra
k
qafas
aylana
si
Nafas
chiqarishda
62
o‟rtadan
past
67
o‟rta
69
yuqori
Nafas
olganda
69
o‟rtadan
past
69
o‟rta
72,5
o‟rtadan
yuqori
Razmax
7
o‟rtadan
past
5
o‟rta
8,5
o‟rtadan
yuqori
Pauzada
63
past
yuqori
Spirometriya
1600
o‟rtadan
past
2300
o‟rtadan
yuqori
2900
yuqori
Dinamo
-
metriya
O‟ng kaft
13
past
22
o‟rta
35
o‟rtadan
yuqori
Chap kaft
12
past
21
o‟rta
33
o‟rtadan
yuqori
Belni
30
o‟rta
54
o‟rta
75
o‟rtadan
yuqori
Tashqi tekshiruv ko’rsatkichlari
Teri
yog‟ qatlami
Muskul
Ko‟krak qafasi
Bel
Tovon
Oyoqlar
Normal
O‟rta
Past
Normal
Normal
Normal
Normal
Normal
O‟rta
Past
Normal
Normal
Normal
normal
Normal
O‟rta
Past
Normal
Normal
Normal
normal
LABORATORIYA
ISh
MAVZUSI:
Organizm
tizimlarining
funktsional holatlarini funktsional sinamalar yordamida aniqlash va baholash
Mashg’ulot shakli: Individual, jamoaviy, guruhlarda ishlash
Mashg’ulot usuli : amaliy ish
Foydalaniladigan jihozlar, apparatlar va materiallar ro'yxati.
Tanometr, fonendoskop, sekundamer, EKG, spirometr, kushetka, zinapoya,
veloergometr, stol, stul
Vegetativ asab tizimini funktsional holatini aniqlash sinamalari
Nafas sinamalari
Yurak-qon tomir tizimi funktsional holatini aniqlovchi sinamalar
Jismoniy yuklamaga yurak-qon tomir tizimining reaktsiya berish tiplari
Jismoniy ish qobiliyatini aniqlash - PWC
170
sinamasi
Garvard step-testi
ASOSIY MAZMUNI
Sportsmenlar organizmining funksional holatini , ularning jismoniy mehnat
qobilyatini aniqlashda oxirgi yillarda ko`pincha bir vaqtning o`zida yurak-tomir
sistemasi (EKG), nafa s(spirografiya), nerv (elektroensefalografiya), mushak
(miografiya) va boshqa sistemalarni veloergometrik yuklama paytida kompleks
uskunalardan iborat murakkab apparaturadan foydalaniladi, shular bilan bir qatorda
qonning kislorod bilan to`yinishi (oksigemografiya) va gazoanaliz ham o`tkaziladi.
Vegetativ asab tizimini funktsional holatini aniqlash sinamalari
Ortostatik sinama. Tekshiriluvchi 5 daqiqa mobaynida gorizontal holatdan
turgandan so‟ng, 15 soniya davomida pulsi va qon bosimi aniqlanadi. So‟ng
tekshiriluvchi oxista turadi va undan keyin yana pulsi va qon bosimi tekshiriladi:
a) turgandan so‟ng;
b) bir daqiqadan so‟ng.
Vegetativ asab tizimining simpatik qismini tonus va ta‟sirlanish darajasini
aniqlash uchun ularning sonlar miqdori taqqoslanadi.
Baholash: simpatik qismi normal ta‟sirlangan yurak urish chastotasi avvalgi
natijadan 18-27% ko‟tarilishi kuzatiladi. Undan yuqori bo‟lgan ko‟rsatkichlar
gipertireoz, yurak-qon tomir yetishmovchiligi, rekonvalistentsiya, sportchilarda
(mashqdan so‟nggi 1 soatlarda), ko‟p mashq qiluvchilarda kuzatiladi. Sog‟lom va
yaxshi shug‟ullangan kishilarda vegetativ asab tizimi tonusi mustahkam bo‟ladi
(tomir urishi, avvalgi holatdan 10% gacha tezlashadi). Qon bosimi esa gorizontal
holatdan turgandan so‟ng bo‟lgan farqi unchalik katta bo‟lmaydi (sistolik bosim
±10 mm sim. ust. ga teng, oraliqda diastolik bosim ±5 mm sim. ust). Qanchalik
jismoniy yuklama yuqori bo‟lsa, shunchalik gorizontal holatdan vertikal holatga
o‟tish vaqtidagi pulsli bosim kamayib borar ekan. Shuning uchun o‟rta statik
sinamani jismoniy yuklamalarni organizmga ta‟sirini o‟rganishda foydalanish
mumkin.
Klino-ortostatik sinama. Vertikal holatdan gorizontal holatga o‟tish
vaqtida vegetativ asab tizimining parasimpatik qismini tonusi ko‟tariladi. Normada
pulsni kamayishi 1 daqiqada 6 martadan oshmasligi kerak.
|
