Tomchilatib sug‘orish tizimni loyihalash uchun

266 
b)
suv manbasining joylashgan o‘rni (masofasi bilan);
c)
elektr ta’minoti tizimi;
d)
ekin maydonining o‘lchamlari;
e)
ekin qatorlarining joylashuvi (yo‘nalishi).
2.
 
Suv manbasi bo‘yicha ma’lumotlar:
a)
ochiq suv havzasi;
b)
kanal;
1)
suv ombori;
2)
buloq;
3)
suv sarfi ma’lumotlari;
c)
burg‘u qudug‘i:
1)
debeti; 
2)
ishlash rejimi;
d)
nasos tizimining bosimli magistral quvuri:
1)
suv sarfi; 
2)
ishlash grafigi (rejimi).
3.
 
Tuproq ma’lumotlari:
a)
tuproq turi;
b)
tuproqning mexanik tarkibi;
c)
tuproqning suv-fizik xossalari;
d)
tuproq tarkibining kimyoviy tahlili (unumdorligi);
4.
 
Yetishtiriladigan ekin bo‘yicha ma’lumotlar:
a)
ekin turi;
b)
ekin ekish sxemasi:

267 
c)
qatorlar orasidagi masofa;
d)
ekin tuplari orasidagi masofa;
e)
bog‘ bo‘lsa;
1)
daraxtlarning yoshi;
2)
joylashuv sxemasi.
9.3. Tomchilatib sug‘orish tizimi sxemasini tanlash 
Tomchilatib sug‘orish tizimining eng sodda va arzon hamda 
magistral quvurlarining uzunligi eng kam bo‘ladigan sxemasi 
tanlanadi.
Bunda:
•
sug‘orish tizimining sxemasini ekin maydonining 
xaritasiga chizilib aniqlashtiriladi va eng maqbul varianti 
tanlanadi.
•
xaritaga tushirilgan sxemaga tomchilatib sug‘orish 
tizimining suv yetkazib berish inshootlari (hovuz, nasos, 
filtr va o‘g‘itlovchilar) joylashtirib chiqiladi.
Odatda bu inshootlar uchastkaning chetida, suv manbasining 
yaqinida, yoki uchastkaning eng baland nuqtasida yoki 
uchastkaning o‘rtasida joylashtiriladi.
Tomchilatib sug‘orish tizimining magistral (suv yetkazib 
beruvchi) quvuri ekin dalasining chetlari bo‘ylab yoki dalaning 
o‘rtasida joylashtiriladi.
Tomchilatib sug‘orish tizimi joriy qilinayotgan ekin maydoni 
sug‘orish sektorlariga bo‘lib chiqiladi.
Tomchilatib sug‘orish sektorining maydoni qancha kichik 
bo‘lsa, tizimni qurish xarajatlari ham shuncha kam bo‘ladi.
Sug‘orish vaqtida shu sektorlarning faqat bittasiga suv 

268 
beriladi, ya’ni sektorlar navbatma-navbat sug‘oriladi.
Sug‘orish sektorlarining chegaralari va quvurlarning 
yotqizilish chiziqlari tomchilatib sug‘orish tizimining umumiy 
sxemasida aniq ko‘rsatiladi.
Tomchilatib sug‘orish tizimining tarqatuvchi quvurlari 
magistral quvurga nisbatan perpendikulyar yoki parallel 
yo‘nalishda, yetishtiriladigan ekin qatorlariga nisbatan esa 
perpendikulyar yo‘nalishda joylashtiriladi.
Tarqatuvchi quvurlar sug‘orish sektorining tashqi chegarasi 
(cheti) bo‘ylab yotqiziladi.
Tomchilatib sug‘orish sug‘orish shlanglari tarqatuvchi 
quvurga perpendikulyar ravishda ekin (daraxt) qatorlari bo‘ylab 
joylashtiriladi. Bunda ekin maydonining tomizgichli sug‘orish 
shlangi yotqizilgan yo‘nalishi bo‘yicha nishabligi 3 metrdan, 
tomizgichli sug‘orish shlanglarining uzunliklari esa 150 metrdan 
oshmasligi maqsadga muvofiq sanaladi.

Download 13,74 Mb.