O‘simliklarni himoya qilish

367 
mavjud zararkunandalar, kasalliklar, begona o‘tlar va boshqa 
zararli omillar ekinlarni o‘sib-rivojlanishiga to‘sqinlik qilishi va 
ularni hatto nobud qilishi ham mumkin.
Shuning uchun zamonaviy sharoitlarda ekinlarni yetishtirish-
da (qishloq xo‘jaligida) o‘simliklarni himoya qilish katta aha-
miyatga ega. Ekinlarni himoya qilish – bu vositalar, mahsulotlar 
va strategiyalar majmuasi bo‘lib, u o‘simliklarga zararkunandalar, 
kasalliklar, begona o‘tlar, viruslar va boshqa zararli omillar tomo-
nidan yetkazilishi mumkin bo‘lgan zararlardan himoya qiladi.
Birlashgan Millatlar Tashkilotining Oziq -ovqat va qishloq 
xo‘jaligi tashkiloti ma’lumotlariga ko‘ra, agar fermerlar ekinlarni 
himoya qilish usullaridan foydalanishmasa, zararkunandalar va 
kasalliklar yetishtirilayotgan hosilning qariyb 40 foizini nobud 
qilishi mumkin.
O‘simliklarni himoya qilish bo‘yicha amaliyotda qo‘llanila-
yotgan usullar odatda bir necha guruhga ajratib ko‘rsatiladi.
14.4.1. O‘simliklarni himoya qilishning asosiy usullari 
O‘simliklarni himoya qilishning turlicha usullari mavjud 
bo‘lib, ularni ishlatiladigan vositasiga ko‘ra quyidagi usullarga 
ajratiladi:
1)
agrotexnik usullar;
2)
fizik-mexanik usullar;
3)
kimyoviy usullar;
4)
biologik usullar;
5)
kompleks usullar.
1.
 
Agrotexnik usullar
 
O‘simliklarni kasallik va zararkunandalardan himoya qilish-
ning agrotexnik usullari maxsus agrotexnik tadbirlardan iborat.
Bu tadbirlarni amalga oshirish kasalliklarni paydo bo‘lishi va 
zararli mikroorganizmlarning ko‘payishiga imkon bermaydigan 

368 
va ekinlarning himoya xususiyatlarini oshiradigan sharoitlarni 
yuzaga keltiradi.
O‘g‘itlardan foydalanish, begona o‘tlarni yo‘q qilish, 
ekinlarni tanlash va o‘simliklarni himoya qilishning boshqa 
agrotexnik usullari ekinlarning yaxshi rivojlanishiga va ularni 
tashqi ta’sirlarga chidamliligini oshirishga ko‘maklashadi.
Agrotexnik himoya usullaridan biri tuproqqa ishlov berish 
tuproqdagi zararkunandalar va viruslar sonini kamaytiradi.
Agrotexnik usullardan eng mashhuri – almashlab ekish esa 
zararkunandalar va patogen mikroorganizmlarni bir joyda 
to‘planishiga to‘liq to‘sqinlik qiladi.

Download 13,74 Mb.