|
Shvetsariya taraqqiyot va hamkorlik agentligi
Pdf ko'rish
|
| bet | 33/197 | | Sana | 21.05.2024 | | Hajmi | 13,74 Mb. | | #247359 |
Bog'liq 2rvAPcPsrRZZdBe1KYZc6NQtkhIVSPBObuzOsPV5Termostat-og‘irlik usuli
asosan laboratoriya uskunalari
mavjud bo‘lgan va namlikni juda yuqori aniqlikda aniqlash zarur
bo‘lgan holatlarda qo‘llaniladi.
Termostat-og‘irlik usuli tuproq namligini aniqlashning eng
aniq usuli hisoblanadi. Ushbu usul sodda va ma’lum vaqt talab
qilishiga qaramay, unda aniqlashlar qimmatbaho qurilmalarsiz
amalga oshiriladi.
Termostat-og‘irlik usulida tuproq namligini aniqlash uchun
ma’lum asbob-uskunalar kerak bo‘ladi:
1.
60-100 sm chuqurlikdan (ildiz yashaydigan tuproq
qatlamining chuqurligiga qarab) tuproq namunasini olish uchun
tuproq burg‘usi.
Tuproq burg‘usi quvurining ustki qismiga, har 10 sm da
chiziq ko‘rinishidagi belgilar qo‘yib chiqilgan bo‘ladi.
2.
Yuqori haroratga chidamli aluminiydan tayyorlangan
stakan ko‘rinishidagi byukslar.
75
Byukslar tuproq namunalari joylashtirilishidan avval bo‘sh
holatda qopqog‘i bilan birga tarozida tortiladi va og‘irligi aniqlab
olinadi. O‘lchash aniqligi 0,1 g (yoki 0,01 g) va maksimal
o‘lchov og‘irligi kamida 200 g bo‘lgan tarozi. Amaliyotda labora-
toriya tarozilarining texnik maqsadlar uchun mo‘ljallangan
turlaridan foydalaniladi.
3.
Quritish shkafi (termostat) – 105°C haroratgacha isitishga
mo‘ljallangan.
Quritish shkafi 105°C haroratda avtomat tarzda o‘chishi
uchun, uning relesi oldindan oddiy termometr yordamida rostlab
olinadi.
Tuproqlar turiga ko‘ra quritish shkafida 3 soatdan (qum tup-
roqlar), 5 soat (oddiy soz tuproqlar) va 8 soatgacha (gipslashgan
tuproqlar) quritiladi.
Termostatda sof og‘irlikkacha quritilgan tuproqning og‘irligi
o‘lchanadi va nam tuproqning boshlang‘ich og‘irligi bilan
solishtiriladi va ularning farqi asosida tuproqdagi namlik miqdori
aniqlanadi.
tuproq burg‘usi
elektron tarozi
termostat
byukslar
1.19-rasm. Tuproq namligini laboratoriya aniqlash uchun
uskunalar.
76
a) tenziometrlar
b) o‘rnatilishi
d) dalaga o‘rnatilgan
tenziometr
1.20-rasm. Tuproq namligini nazorat qilish uchun tenziometr-
lardan foydalanish.
|
| |
