72
Bu usul asosiy poyaning o‘sishi,
unda yangi simpodial
shoxchalarning paydo bo‘lishi qonuniyatlariga asoslangan.
Masalan, g‘o‘za eng yuqoridagi gulining o‘sish nuqtasiga
nisbatan siljishi sug‘orilgan vaqtda 4-5 sm ni tashkil qiladi. Ekin
suvsiz qolgan vaqtda masofa qisqarib ketadi.
Ayniqsa, sizot suvlari sathi chuqur joylashgan bo‘z tuproq-
larda g‘o‘za gullay boshlaganida, gullar asosiy poyaning o‘sish
nuqtasidan 8-9 ta hosil shoxi masofasida turganida, iyul oyida 7
ta
hosil shoxi masofasida, avgust oyida 4-5 ta hosil shoxi
masofasida gullaganida sug‘oriladi.
Gullash
tugunining
balandligini
aniqlashda
maydon
diagonali bo‘yicha bir gektar maydonda 30-40 ta o‘simlik tanlab
olinadi.
Gullash tuguni balandligining o‘zgarishi
Tuproq namligi kamayganida g‘o‘za gullash bo‘g‘inlari
orasidagi masofa qisqaradi, gullash g‘o‘zaning
uchiga
yaqinlashadi. Bu esa ekinning chanqaganligini va sug‘orish
zarurligini bildiradi.
Kuzatuvlar maxsus tanlangan o‘simliklar ustida olib boriladi.
Ekin qismlarining holati asosida sug‘orish vaqtini aniqlash
Bug‘doy bargining holatiga qarab, sug‘orish
vaqtini yetarlicha
aniqlikda bilish mumkin.
Buning uchun bug‘doyning pastki qismidagi 5-6 sm
uzunlikdagi yashil bargi uzib olinadi va bargning tub qismidan
ushlab turib ikkinchi qo‘l bilan uning uchki qismi pastga egiladi
va qo‘yib boriladi. Bunda:
–
agar
barg
egishdan
oldingi
gorizontal
holatdan
yuqoriroqqa ko‘tarila olsa, namlik yetarli va sug‘orishga
hali erta deya xulosa
chiqariladi;
–
agar barg faqat gorizontal holatgacha ko‘tarilsa,
sug‘orishni boshlash lozim degan xulosa chiqariladi;
73
–
agar bargning holati gorizontal holatigacha ko‘tarila
olmasa, sug‘orish davri o‘tkazib yuborilgan bo‘ladi.
Sinov ishlarini kunning issiq paytida, soat 11 dan 15
gacha
bo‘lgan oraliqda bajarish tavsiya etiladi.
