71
1.4.1. Ekinlarning sug‘orish vaqtini an’anaviy usullar
bilan aniqlash
Ekinlarning sug‘orish vaqtini to‘g‘ri aniqlashda tuproq
namligini aniqlashning bir qator an’anaviy usullari mavjud bo‘lib,
ularning aksariyati e
kinlarning sug‘orish vaqtini undagi fiziologik
o‘zgarishlar asosida, ya’ni o‘simlik
holatini baholash asosida
aniqlashga asoslanadi.
E
kinlarning sug‘orish vaqtini undagi fiziologik o‘zgarishlar
asosida, masalan:
–
barglarning to‘q yashil rangga kirishi;
–
barg bandlari to‘qimasining bo‘shashib ketishi;
–
bargning asosiy o‘zagini kunduzi soat 14-15 larda
sinmasdan egilishi asosida aniqlash mumkin.
Barglarning so‘lib to‘q yashil rangga kirishi
Tuproqda namlikning kamayishi bilan o‘simlik barglari
hujayra sokining konsentratsiyasi va uning so‘rish
kuchi oshib
boradi. Bunda barglar so‘lib to‘q yashil rangga kiradi. Ekin may-
donidagi 20% barglar to‘q yashil rangga kirganda sug‘orishning
vaqti kelgan bo‘ladi. Paxta yetishtirishda bu uslubdan g‘o‘zaning
shonalash bosqichida foydalaniladi. G‘o‘zani sug‘orilgandan
so‘ng, barglari och-yashil tus oladi.
Ekin barglari bandlari to‘qimalarining bo‘shashib ketishi
Kunning eng issiq paytida (kunduzgi soat 14-15 larda)
barglarning tarangligi susayadi. Bu paytda o‘rtadagi bandni
bukilganda qirsillab sinmasa va bu holat daladagi ekinning 20%
ida
kuzatilsa, ekinni sug‘orish vaqti kelgan bo‘ladi.
