68
Yo„lning rejasi - bu yo„l o„qining joyida geometrik joylashishiga yo„lning
rejasi deyiladi. Yo„l o„qining gorizontal tekislikka kichiklashtirilgan masshtabdagi
proektsiyasining grafik ko„rinishiga yo„l o„qi rejasi deyiladi 8.1-rasm.
8.1-rasm. Yo„l o„qi rejasining ko„rinishi.
Yo„lning buylama kesimi. Yo„lning bo„ylama
kesimi deb-chizma
tekisligidagi yo„lning o„qini vertikal tekislikka proektsiyasiga aytiladi 8.2-rasm.
I - yo„l “nol” belgilarda; II - ko„tarmada; III - o„ymada.
8.2-rasm. Bo„ylama kesimda yo„lning joylashishi.
69
Yo„lning ko„ndalang kesimi. Yo„l kesimining kichraytirilgan mashtabda,
vertikal tekislikda yo„l uqiga perpendikulyar ravishda tasvirlanishi yo„lning
kundalang kesimi deyiladi 8.3-rasm
.
8.3-rasm. Avtomobil yo„lining ko„ndalang kesimi.
a – bitta qatnov qismda; b – ikkita qatnov qismda va ajratuvchi tasma bilan;
1 – ariqcha chetki yon bag‟ri; 2 –
chetki mustaxkamlovchi tasma; 3 – yo„l o„qi;
4 – qatnov qismi qirg‟og‟i; 5 – ko„tarma qoshi; 6 – ichki yon bag‟r; 7 – yo„l
yoqasi; 8 – qatnov qismi; 9 – yo„l poyi; 10 – qatnov qismi o„qi; 11 – ko„tarma yon
bag‟ri; 12 – ajratuvchi tasma.
Avtomobil yo„llariga qo„yiladigan talablar
Avtomobil yo„llari SHNQ 2.05.02-2007 “Avtomobil yo„llari” talablariga
asosan avtomobil yo„llari umumiy tarmog‟I uchun o„rnatilagan me‟yorlarga ko„ra
loyihalanadi. Har qanday holatlarda ham yo„llarning loyihasida bo„ylama
qiyalik
30 ‰ dan oshmasligi, avtomobil to„xtashiga nisbatan ko„rish masofasi 450 m dan
kam bo„lmasligi, rejadagi egrilik radiusi 3000 m dan kam bo„lmasligi, bo„ylama
kesimdagi qabariq egrilik radiusi 70000 m dan kam bo„lmasligi, botiq egrilik
radiusi 8000 m dan kam bo„lmasligi kerak. Tog‟li
va adirlik joylar murakkab
70
uchastkalari uchun hisobiy harakat tezligini va shunga mos ravishda o„rnatilgan
loyihalash me‟yorlaridan kamaytirishga ruxsat etiladi 8.2-jadval
8.2-jadval
Hisobiy
harakat
tezligi,
km/soat
Eng katta
bo„ylama
qiyalik, ‰
Eng kichik ko„rish
masofasi, m
Egrining eng kichik radiusi, m
to„xtash
uchun
qarama
qarshi-
dagi
avtom-
obil
uchun
rejada
bo„ylama kesimda
asosiy
tog‟li
sharoitda
qaba-
riq
botiq
asosiy
tog‟li
sharoit-
da
150
30
300
-
1200
1000
30000 8000
4000
120
40
250
450
800
600
15000 5000
2500
100
50
200
350
600
400
10000 3000
1500
80
60
150
250
300
250
5000
2000
1000
60
70
85
170
150
125
2500
1500
600
50
80
75
130
100
100
1500
1200
400
40
90
55
110
60
60
1000
1000
300
30
100
45
90
30
30
600
600
200
Birinchi toifali avtomobil yo„llarda qatnov qismi oralig‟iga har xil harakat
yo„nalishlari bo„yicha 5-6 m kenglikda ajratuvchi tasma quriladi.
Ularni alohida
yo„l poyida loyihalashga ruxsat etiladi.
Kesishishlarga yaqinlashishlarda avtomobil to„xtashi uchun ko„rish masofasi
uzunligida yo„lning bo„ylama qiyaligi 40 ‰ dan oshmasligi kerak. Har xil satxdagi
avtomobil yo„llari kesishishi va tutashishlari qoidaga ko„ra quyidagicha qabul
qilinadi:
I-a toifali yo„llar hamma toifali avtomobil yo„llari bilan;
I-b va II toifali yo„llar II va III toifali yo„llar bilan;
III-toifali yo„llar o„zaro kesishishida va ularni
tutashishida kelajakdagi
harakat miqdori kesishishlarda 8000 keltirilgan avt./sutdan ko„p bo„lganda.
I-III toifali avtomobil yo„llarida kesishishlar va tutashishlar soni imkon
qadar kam bo„lishi kerak. I-a toifali yo„llarda kesishish
va tutashishlar aholi
71
yashamaydigan joylarda qoidaga ko„ra 10 km dan keyin, I-b va II toifali yo„llarda
5 km dan keyin III toifali yo„llarda 2 km dan keyin bo„lishi nazarda tutiladi.
