1 Kbt = 210 bayt = 1024 bayt
Kilobaytdan katta o'lchov birligi ham qabul qilingan bo'lib u -megabayt dir (Mbt):1 Mbt = 210 Kbt = 1024 Kbt= 1024x1024 bayt= 1048576 bayt x 8 bit = 8388608 bit.
Demak, 1Mbt hajmdagi axborotda 1048576 ta belgi ( harf, raqam yoki maxsus belgi) joy-lashadi.
Megabaytdan ham katta o'lchov birligi qabul qilingan va u gigabayt (Gbt) deb nomlanadi: 1 Gbt = 210 Mbt = 1024 Mbt yoki
1 Gbt = 1024 Mbt = 1024x1024 Kbt = 1024x1024x1024 bayt = 230 bayt
Demak, 1 Gbt hajmli axborotda 230 ta belgi ishtirok etar ekan.
Misol. Bir kitobda 250 ta sahifa bo'lib, har bir sahifa 30 ta satrdan va har bir satr 75 ta belgidan iborat bo'lsa, kitobdagi axborot hajmini hisoblang.
Yechish.
Dastlab, bitta sahifada nechta belgi borligini hisoblaymiz:
75x30 = 2250 ta.
Endi kitobdagi belgilarning umumiy sonini hisoblaymiz:
2250x250 = 562500 ta.
Demak, kitobdagi axborot hajmi
562500 x 8 = 4500000 bit.
yoki 562500 bayt
yoki 562500:1024 = 525 Kbt
yoki 525 : 1024 = 0, 5 Mbt
yoki 0, 5 : 1024 = 0, 0005 Gbt ekan.
Demak, Gbt ancha katta hajimni ifodalovchi o'lchov birligi hisoblanar ekan.
V. O’quvchilarni baholash:
VI. Uyga topshiriq: Axborotlarni raqamlar orqali ifodalash. Axborotlarni ikkilik sanoq sistemasida kodlash. Axborot miqdori. mavzusidagi savollarga javob yozish va kamida 12 ta misol yozib kelish.
Tekshirdim:
O`quv ishlari bo`yicha dirеktor
o`rinbosari_________________
"_____"__________________ 20_ yil.
Axborotlarni ikkilik sanoq sistemasida kodlash. 9-dars
Darsning magsadi:
0`quvchilarga kodlangan axborot, axborotni ikkita belgi yordamida kodlash, bit, bayt, palitra hagida tanishtirlladi. Asosiy tushunchalar:
Kodlangan axborot, axborotni ikkita belgi yordamida kodlash, bit, bayt, palitra.
Mavzuni boshlashga hozirlik:
Informatika va hisoblash texnikasi asoslari darsligi. 0`gituvchi tomonidan kompyutergr ishga hozirlanadi. Маиjид elektron darslik va elektron go`11anmalami kompyuterga yuklab, ishchi holatga keltiriladi.
М avzuni yoritish:
Kompyuter ragamlarning o'zini emas, balki shu ragamlarni ifodalovchi signallarni farglaydi. Bunda ragamlar signalning ikki qiymati bilan (magnitlangan yoki magnitlanmagan, ulangan yoki ulanmagan; ha yoki yo'q va h.k.) ifodalanadi. Ви holatning birinchisini 0 ragami bilan, ikkinchisini esa 1 raqami bilan belgilash qabul gilingan bo`1ib, axborotni ikkita belgi yordamida kodlash nomini olgan. Ви usul qisqacha gilib, ikkilik kodlash deb ham ataladi. Bunda har bir raqam va albodagi belgi jahon andazalaridagi kodlash jadvali —ASCII (American Standard Соде for Information Interchange) jadvali yordamida ikkilik belgilar ketma-ketligida ifodalanadi.
Kodlash ikki xil turga bo`linadi: tekis va notekis. Notekis kodga Morze usuli mos keladi.
Kompyuterda barcha half, raqam va belgilar faqat ikkita ragam asosida ifodalanadi. Kompyuterlarda bitta belgi sakkizta 0 va 1 dan iborat raqamlar ketma-ketligi bilan kodlanadi. Shu 8 ta belgining har biri bit deb nomlanadi. 8 ta bit esa bir bayt ni tashkil etadi.
8 ta no1 va birlaming turli kombinatsiyasidan foydalanib, turli xildagi belgilarni kodlashimiz mumkin.
М i s о 1. ASCII kodidan foydalanib, „ISTIQBOL" so`zini ikkilik ragamida kodlang.
У е с h i s h. ASCII kodlash jadvali 8- sinf informatika darsligida keltirilgan. Ви jadvaldan foydalanib, quyidagilarni topamiz:
I — 01001001
S — 01010011
0 — 01001111
— 01001100 Demak, ISTIQBOL so`zining ASCII bo`yicha ikkilik kodi:
01001001010100110101010001.00100101010001010000100 100111101001100.
Quyidagi shartli kodlashni kiritamiz:
А
|
В
|
D
|
Е
|
F
|
G
|
Н
|
I
|
J
|
00000
|
00001
|
00010
|
00011
|
00100
|
00101
|
00110
|
00111
|
01000
|
К
|
L
|
М
|
N
|
0
|
Р
|
()
|
R
|
S
|
о1001
|
01010
|
01011
|
о1100
|
о1101
|
0111о
|
о1111
|
10000
|
10001
|
Т
|
ц
|
V
|
Х
|
У
|
Ch
|
Z
|
0`
|
G`
|
10010
|
10011
|
10100
|
т01
|
10110
|
10111
|
11000i 1о0
|
11010
|
|
