Strategik boshqaruv strategik menejment fani bo’yicha o’quv-uslubiy

1. 
   Texnologiyaga bog’liq omillar:
   

• 
  ilmiy tadqiqotlarning saviyasi;
  
• 
  ishlab chiqarish jarayonlarida innovatsiyalarga qodirlik;
  
• 
  mahsulotda innovatsiyalarga qodirlik;
  
• 
  mazkur texnologiyada ekspertlarning roli.
  

2. 
   Ishlab chiqarish bilan bog’liq omillar:
   

• 
  kam xarajatli ishlab chiqarishning samaradorligi (ishlab chiqarish ko’lamidan tejash, to’plangan tajriba samarasi);
  
• 
  ishlab chiqarish sifati;
  
• 
  yuqori fond qaytimi;
  
• 
  ishlab chiqarish xarajatlarning kam bo’lishi, kafolatlanadigan xolda joylashtirilishi;
  
• 
  tegishli malakali ishchi kuchi bilan ta’minlash,
  
• 
  yuqori mexnat unumdorligi (ayniqsa ko’p mehnat talab qiladigan sohalarda);
  
• 
  arzon loyixalashtirish va texnik ta’minot;
  
• 
  ishlab chiqarishning model va o’lchamlarning o’zgarishiga moslashuvchanligi.
  

3. 
   Taqsimlash bilan bog’liq omillar:
   

• 
  distribyutorlar/dilerlarning qudratli tarmog’i;
  

• 
  chakana savdodan tushadigan daromadlar extimoli;
  
• 
  kompaniyaning o’z tarmog’i;
  
• 
  tez yetkazib berish.
  

4. 
   Marketing bilan bog’liq omillar:
   

• 
  savdoning yaxshi sinalgan, tekshirilgan usuli;
  
• 
  qulay, arzon servis va texnik xizmat ko’rsatish;
  
• 
  xarid talablarini aniq qondirilishi;
  
• 
  tovarlar diapazonining kengligi;
  
• 
  tijorat san’ati;
  
• 
  jozibali dizayn va upakovka ;
  
• 
  xaridorlar uchun kafolatlar.
  

5. 
   Malakaga bog’liq omillar:
   

• 
  noyob istedodlar;
  
• 
  sifatni nazorat qilish «nou-xau»si;
  
• 
  loyixalash sohasidagi ekspertlar;
  
• 
  texnologiya sohasidagi ekspertlar;
  
• 
  aniq va sodda reklama qilish qobiliyati;
  
• 
  ITTKI bosqichida ishlab chiqarish natijasida yangi mahsulotlarni xosil qilish va ularni tez bozorga olib chiqa olish.
  

6. 
   Tashkilotning imkoniyatlariga bog’liq omillar:
   

• 
  oliy darajadagi axborot tizimlari;
  
• 
  o’zgarib turgan bozor sharoitlariga tez moslasha olish qobiliyati;
  
• 
  boshqaruv maxorati va boshqaruv sohasidagi «nou-xau»larning mavjudligi.
  

7. 
   MAOning boshqa turlari:
   

• 
  ijobiy imidj va obro’;
  
• 
  o’zini peshqadam deb xis qilish;
  
• 
  qulay joylashuv;
  
• 
  xushmuomala va muloyim xizmat ko’rsatish;
  
• 
  patent ximoyasi;
  
• 
  umumiy xarajatlarning kamligi.
  

7. Soha va raqobat tahlillarini umumlashtirish

Bunday umumlashtirish 3.3-jadval yordamida amalga oshiriladi.

8. Tajovuzkor kompaniyalarni aniqlash. Raqiblarning maqsadlari va strategiyalarini turkumlash

Porterning uchinchi kuchi xaridorlarning «savdolashish» imkoniyatidir. U eng yaxshi sifat yoki xizmat ko’rsatishga bo’lgan talab tufayli narxlarga bosim ko’rsatish xavfini vujudga keltiradi. Zaif xaridorlar esa, aksincha, narxlarning o’sishiga va daromadning ortishiga yul qo’yadilar.

• 
  yetkazib beruvchi soha bir necha kichik kompaniyalardan tarkib topgan bo’lib, xaridorlar kam bo’lganda;
  
• 
  xaridorlar tovarlarni katta miqdorda sotib olganda;
  
• 
  tarmoq o’z faoliyat turidan kelib chiqqan xolda xaridorlarga kuchli darajada bog’liq bo’lganda;
  
• 
  xaridorlar bir necha yetkazib beruvchi tarmoqlar ichidan eng past narx taklif qilayotgan bittasini tanlash imkoniyatiga ega bo’lganda (bu ushbu tarmoqda narx raqobatini kuchaytiradi);
  
• 
  xaridorlar uchun turli kompaniyalardan tovar sotish olishni iqtisodiy jixatdan yaxlit bitta xarid deb qarash mumkin bo’lganda va xokazo;
  

• 
  yetkazib berilayotgan mahsulotning o’rnini bosa oladigan tovarlar kam bo’lib, u kompaniyaning ishonchli mahsuloti bo’lganda;
  
• 
  tarmoqdagi kompaniyalar ta’minotchi rorxonalar uchun muxim bo’lmaganda;
  
• 
  yetkazib berilayotgan mahsulotlarning sifati yuqoriligi tufayli kompaniyalarning boshqa mahsulotga o’tishi qimmatga tushganda;
  
• 
  yetkazib beruvchilar ilgari tomon vertikal integratsiyalanish xavfidan foydalanganda;
  
• 
  sotib oluvchi kompaniyalar orqaga tomon vertikal integratsiyalanish xavfidan foydalana olmaganda.
  

1. 
   SHavqatsiz raqobat
   
2. 
   Intensiv raqobat
   
3. 
   Meyordagi raqobat
   
4. 
   Jalb qiluvchi zaif raqobat
   

9. Muvaffaqiyatning kalit omillari. Tarmoqdagi vaziyatni umumiy