VII BOB. BIOSFERA. INSON YA TABIAT 146

VII BOB. BIOSFERA. INSON YA TABIAT 146

№	O‘quvchining ismi, familiyasi	O‘quv yili	Darslik- ning olingan- dagi holati	Sinf rah- bari-ning imzosi	Darslik- ning top- shiril-gandagi holati	Sinf rahbari- ning imzosi
1
2
3
4

Darslik ijaraga berilib, o‘quv yili yakunida qaytarib olinganda yuqor- idagi jadval sinf rahbari tomonidan quyidagi baholash mezonlariga
asosan to‘ldiriladi:

Yangi	Darslikning birinchi marotaba foydalanishga berilgandagi holati
Yaxshi	Muqova butun, darslikning asosiy qismidan ajralmagan. Barcha varaqlari mavjud, yirtilmagan, ko‘chmagan, betlarida yozuv va chiziqlar yo‘q
Qoniqarli	Muqova ezilgan, birmuncha chizilib, chetlari yedirilgan, darslikning asosiy qismidan ajralish holati bor, foydalanuvchi tomonidan qoniqarli ta’mirlangan. Ko‘chgan varaqlari qayta ta’mirlangan, ayrim betlariga chiziligan
Qoniqar- siz	Muqovaga chizilgan, yirtilgan, asosiy qismidan ajralgan yoki butunlay yo‘q, qoniqarsiz ta’mirlangan. Betlari yirtilgan, varaqlari yetishmaydi, chizib, bo‘yab tashlangan. Darslikni tiklab bo‘lmaydi.

GULYAMOV PATAXKAMAL NASIROVICH, QURBONNIYOZOV RUSTAM , AVEZOV MUXRIDDIN MAQSUD O‘G‘LI, SAIDOVA NOZIMA PATAXKAMALOVNA
GEOGRAFIYA
(Tabiiy geografiya boshlang‘ich kursi)
Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 5-sinfi uchun darslik
Qayta ishlangan va to‘ldirilgan 5- nashri
TOSHKENT — «MITTI YULDUZ» — 2020
Muharrir — A. Nurmatov Rassom — L.Dabija Texnik muharrir — E.Tolochko Musahhiha — N.Kabirova Sahifalovchi — H.Xo‘jayeva Kartograflar — M.Avezov, U.Ergashev
Nashriyot litsenziyasi AA ‘0047. 18.03.2020-y. Original-maketdan bosishga ruxsat etildi 16.06.2020. Bichimi 70x90 7₁₆.
Kegli 12 shponli. «Times New Roman» garniturasi. Ofset bosma usulda bosildi. Shartli bosma tabog‘i 8,19. Nashr bosma tabog‘i 7,0.
Nusxasi 61 088. Buyurtma 20-310.
Darslikning original maketi «MITTI YULDUZ» nashriyotida qayta nashrga tayyorlandi va unga tegishlidir. Nashriyot ruxsatisiz matn va rasmlardan foydalanish taqiqlanadi.
Toshkent sh. Navoiy ko‘chasi, 30-uy.
Tel: 71-244-71-90. e-mail: mitti-yulduz2003@mail.ru

7. Daftarni ko‘ndalangiga qo‘yib, quyidagi jadvalni chizing. Shundan keyin har kuni ob-havoni kuzatib, jadvalni to‘ldirib boring. Ma’lumot bo‘lmasa, o‘sha ustun ochiq qoladi.
6. Rasmdan foydalangan holda quyidagi top­shiriqlarni bajaring:

1. 
   Shimoliy tropik chizig‘i rasmda qaysi harf bilan belgilangan?
   
2. 
   quyida berilgan harflardan qaysi biri bilan ko‘rsatilgan chiziqdan janubda Quyosh umu- man tik tepa (zenit)da bo‘lmaydi?
   
3. 
   rasmda harflar bilan ko‘rsatilgan parallel- larning qaysi biri eng uzun?
   
4. 
   A nuqtada yoz fasli bo‘lganda, D nuqtada yilning qaysi fasli bo‘ladi?
   

1. Ufq deb nimaga aytiladi? Ufq tekisligi nima?
2. Azimut deb nimaga aytiladi? Azimut qaysi asbob yor- damida aniqlanadi?
3. Ufq tomonlarini kompas yordamida va mahalliy belgilar- ga qarab qanday aniqlash mumkin?
4. Xurshid va Aziza o‘z uylaridan maktabgacha bo‘lgan masofani o‘lchamoqchi bo‘lishdi. Buning uchun Xur­shid yasama o‘lchov g‘ildirakdan, Aziza esa qadamlab o‘lchashdan foydalandi. Aytingchi, ularning qaysi biri masofani o‘lchashda nisbatan aniqroq natijaga erishadi? Nima uchun?
5. Uyingizdan yaqindagi savdo do‘koni yoki bekatgacha bo‘lgan yo‘nalish azimutini ufqning asosiy va oraliq to- monlaridan foydalanib aniqlang. So‘ngra yasama o‘lchov g‘ildirak yoki qadamlab o‘lchash yordamida uyingizdan savdo do‘koni (yoki bekat)gacha bo‘lgan masofani aniqlang.
6. Abror uyidan kutubxonagacha bo‘lgan masofani 45 da- qiqa vaqt ichida bosib o‘tdi. Ushbu ma’lumotdan foyda­lanib, Abrorning uyi va kutubxona orasidagi masofani aniqlang.
Ufq tomonlari va ularni joyda aniqlash.

1. 
   Agar siz yuzingiz bilan janubga qarab turgan bo‘lsangiz, sharq, shimol, janubi-g‘arb va shimoli-sharq yo‘nalishlari sizning qaysi to- moningizda ekanligini aniqlang.
   
2. 
   Kun yorug‘ bo‘lishiga qaramasdan Hasan o‘rmonda, Zuhra esa cho‘lda adashib qoldi. Hasan yuzini o‘nglab turgan tomonda daraxtlarning shoxlari kam va siyrak edi. Zuhra qarab turgan tomonda esa Quyosh endi botayotgan edi. O‘quvchilar, Hasan va Zuhraga ufqning qaysi tomonlariga qarab turganliklarini aniqlashga yordam bering. So‘ngra, ularning o‘ng, chap va orqa tomonlarida ufqning qaysi yo‘nalishlari turishini aniqlang.
   

Azimutni kompas yordamida aniqlash.
2. O‘quvchi A nuqtadan B nuqtaga 360° li azimut bo‘yicha 100 metr yurdi. U B nuqtadan D nuqtagacha 90° li azimut bo‘yicha yana 100 metr yurdi. O‘quvchi D nuqtadan 180° li azimut bo‘yicha yana

1Kompas ustiga gugurt cho‘pini qo‘yganimizda uning bir uchi 90° azimutni ko‘rsatsa, gugurtning ikkinchi uchi qanday azimut va ufqning qaysi yo‘nalishini ko‘rsatadi?